Bài 8. Điện trở. Định luật Ohm

1. Tác dụng cản trở dòng điện của vật dẫn điện

- Với cùng hiệu điện thế đặt vào hai đầu các vật dẫn điện khác nhau thì cường độ dòng điện chạy qua chúng cũng khác nhau.

- Mỗi vật dẫn điện có mức độ cản trở dòng điện khác nhau.

2. Điện trở. Định luật Ohm

a. Điện trở của một đoạn dây dẫn

- Điện trở là đại lượng đặc trưng cho tác dụng cản trở dòng điện trong mạch.

- Đơn vị đo điện trở là Ôm. 

- Đối với các giá trị điện trở lớn, người ta còn dùng đơn vị: kilôôm (k2), megaôm (ΜΩ). 1 ΚΩ = 1000 Ω; 1 ΜΩ = 1 000 000 Ω.

b. Định luật Ohm

- Định luật Ohm: Cường độ dòng điện chạy qua một đoạn dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn và tỉ lệ nghịch với điện trở của nó:

Trong đó:

+ I (A) là cường độ dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn

+ U (V) là hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn dây dẫn

+ R (2) là điện trở của đoạn dây dẫn.

- Hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn tăng (hoặc giảm) bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó cũng tăng (hoặc giảm) bấy nhiêu lần.

3. Công thức tính điện trở

- Các thí nghiệm đã chứng tỏ điện trở của một đoạn dây dẫn kim loại ở một nhiệt độ xác định phụ thuộc vào vật liệu, kích thước và hình dạng của nó.

- Điện trở của một đoạn dây dẫn kim loại hình trụ có chiều dài 1 và tiết diện S (Hình 8.5) được xác định theo công thức:

Trong đó:

+ R (Ω) là điện trở của đoạn dây dẫn.

+ l (m) là chiều dài đoạn dây.

+ S (m²) là tiết diện của dây

+ p (Ωm) là một đại lượng phụ thuộc vào bản chất vật liệu làm dây dẫn, được gọi là điện trở suất.

Trong hệ SI, đơn vị đo chiều dài là mét (m); đơn vị đo tiết diện S là mét vuông (m²) và đơn vị đo điện trở suất p là ôm mét (Ωm).

- Điện trở suất của một vật liệu (hay một chất) là đại lượng đặc trưng cho khả năng cản trở dòng điện của vật liệu (hay chất) đó ở một nhiệt độ nhất định. Điện trở suất của một vật liệu (hay một chất) càng nhỏ thì vật liệu (hay chất) đó dẫn điện càng tốt.