Cảm nhận bài thơ Tự hát của Xuân Quỳnh

“Tự hát” là bài thơ nói về quan niệm tình yêu với những trăn trở của người phụ nữ ở những khía cạnh khác nhau. Theo dõi cảm nhận bài thơ tự hát của Topbee dưới đây để thấy tình yêu và triết lý về tình yêu của Xuân Quỳnh.

Dàn ý Cảm nhận bài thơ Tự hát của Xuân Quỳnh

1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Nêu vấn đề cần nghị luận

2. Thân bài

- Lời giãi bày về tình yêu.

- Tình yêu có thể giúp tìm lại những gì đã mất mát, xoa dịu những tổn thương trong lòng, làm hồi sinh những cung bậc cảm xúc, rút ngắn khoảng cách trong tình yêu.

- Hành trình tìm đến tình yêu thật khó khăn phải trải qua bao bão giông của cuộc sống.

- Tình yêu của người phụ nữ mãnh liệt, một tình yêu son sắc thủy chung, yêu như tình yêu máu thịt.

- Nêu giá trị nghệ thuật.

3. Kết bài

- Giá trị về tình yêu qua tác phẩm

Cảm nhận bài thơ Tự hát của Xuân Quỳnh

      Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ có phong cách sáng tác riêng biệt trong nền văn học Việt Nam. Thơ Xuân Quỳnh bình dị gần gũi với cuộc sống đời thường, biểu lộ những rung cảm và khát vọng của một trái tim phụ nữ chân thành tha thiết và đầm thắm. “Tự hát” là tác phẩm tiêu biểu của bà thể hiện những cung bậc cảm xúc khác nhau của trái tim người phụ nữ yêu đời tha thiết với những băn khoăn trăn trở những điều còn vướng mắc mà bản thân chưa giải tỏa được.

“Chả dại gì em ước nó bằng vàng
Trái tim em, anh đã từng biết đấy
Anh là người coi thường của cải
Nên nếu cần anh bán nó đi ngay”

      Cũng như Hồ Xuân Hương ở thế kỷ trước, Xuân Quỳnh đã vượt qua được những khắt khe của định kiến xã hội, tự tin giãi bày những tâm tư tình cảm sâu kín của cõi lòng người phụ nữ. Nhưng trong thơ bà hình ảnh người phụ nữ hiện lên không chua chát, lận đận như thơ bà chúa thơ Nôm mà thơ Xuân Quỳnh bày tỏ bằng tiếng ca dịu dàng nữ tính nhưng đầy mãnh liệt thể hiện phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam.

     Bài thơ mở đầu bằng một câu vừa dí dỏm vừa thách thức “Chả dại gì em ước nó bằng vàng”. Nữ thi sĩ đã tự đặt trái tim mình lên với thước đo của vật chất. Ta đã từng nghe câu thành ngữ “một túp lều tranh hai trái tim vàng” là một ẩn dụ cho tình yêu cao quý vượt lên mọi sự khắc nghiệt của hoàn cảnh để đến được với nhau. Nhưng từ “vàng” trong thơ Xuân Quỳnh lại là một ẩn dụ cho nghĩa thực từ sự cao quý của tấm lòng được sánh với sự quý giá của vàng bạc và vật chất.

“Em cũng không mong nó giống mặt trời
Vì sẽ tắt khi bóng chiều đổ xuống
Lại mình anh với đêm dài câm lặng
Mà lòng anh xa cách với lòng em”

      Ánh mặt trời rực rỡ, sáng chói và nóng bỏng nhưng nó chỉ chiếu sáng rực rỡ vào ban ngày, rồi cũng đến lúc màn đêm buông xuống, bao phủ bóng tối. Vì vậy trái tim em không muốn nó giống mặt trời, em muốn bên anh cả ngày lẫn đêm chia sẻ mọi buồn vui với anh. Phải chăng mặt trời sáng chói với ánh hào quang rực rỡ tượng trưng cho những danh vọng, vật chất. Cô gái ấy lo rằng khi anh có được ánh hào quang rực rỡ thì sẽ không có em ở bên. Hạnh phúc ấy thật mong manh gợi trong ta nhiều suy nghĩ.

“Em trở về đúng nghĩa trái tim
Biết làm sống những hồng cầu đã chết
Biết lấy lại những gì đã mất
Biết rút gần khoảng cách của yêu tin”

      Trái tim là hình ảnh ẩn dụ cho sự sống, ẩn dụ cho tình yêu. Hai câu thơ “biết làm sống những hồng cầu đã chết”- “biết lấy lại những gì đã mất” có mối quan hệ tương đồng gắn bó với nhau. Trái tim là nơi dẫn truyền máu là nơi duy trì sự sống của con người cũng giống như tình yêu có thể giúp tìm lại những gì đã mất mát, xoa dịu những tổn thương trong lòng, làm hồi sinh những cung bậc cảm xúc, rút ngắn khoảng cách trong tình yêu.

“Em trở về đúng nghĩa trái tim em
Biết khao khát những điều anh mơ ước
Biết xúc động qua nhiều nhận thức
Biết yêu anh và biết được anh yêu”

      Tình yêu đích thực luôn cần sự chia sẻ thấu hiểu, sự cảm thông vị tha giàu đức hy sinh để có thể khao khát được “điều anh mơ ước”. Tuy nhiên trong tình yêu giữa hai người cần phải có sự trân trọng không thể chỉ là hy sinh từ một phía mà là phải từ hai ta thấu hiểu. Vì vậy người phụ nữ không chỉ khao khát được điều anh mơ ước mà con cần biết sống đúng với bản ngã của chính mình. Đó là giá trị cốt lõi của một tình yêu đích thực, biết cùng nhau vượt qua mọi khó khăn trong được cuộc sống. 
Hồ Xuân Hương cũng nhận thức rõ được những khó khăn thử thách mà chúng ta phải vượt qua để đến được tình yêu đích thực:

“Mùa thu nay sao bão giông nhiều
Những cửa sổ con tàu chẳng đóng
Dải đồng hoang và đại ngàn tối sẫm
Em lạc loài giữa sâu thẳm rừng anh

Em lo âu trước xa tắp đường mình
Trái tim đập những điều không thể nói
Trái tim đập cồn cào cơn đói
Ngọn lửa nào le lói giữa cô đơn

Em trở về đúng nghĩa trái tim em
Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi”

      Hành trình tìm đến tình yêu thật khó khăn phải trải qua bao bão giông của cuộc sống. Tình yêu ấy thật mong manh giữa “dải đồng hoang” và “đại ngàn tối sẫm” không một ai giúp đỡ. Câu thơ hiện lên sự cô đơn lạc lõng của em, lòng em luôn mang nỗi lo lắng liệu mình có đủ sức mạnh để vượt qua những thử thách ấy hay không?

      Trong hành trình tìm đến bến bờ của hạnh phúc, em phải cô đơn lạc lõng trên chính con đường mình đã chọn. “Ngọn lửa nào le lói giữa cô đơn” diễn tả đúng cái tâm trạng hoang mang, cô đơn đến vô cùng.
Trái tim người phụ nữ cũng như bao con người khác, họ cũng có trái tim bằng máu thịt, cũng phải trải qua biết bao khó khăn thử thách rồi mới đến được bến bờ của hạnh phúc. Trái tim họ luôn hướng về người mình yêu thể hiện tình yêu mãnh liệt, một tình yêu son sắc thuỷ chung, yêu như tình yêu máu thịt.
Bài thơ sử dụng thể thơ tự do cùng cách gieo vần linh hoạt với nhiều biện pháp tu từ độc đáo như: ẩn dụ, điệp từ,… nhấn mạnh những quan điểm mới mẻ của Xuân Quỳnh về tình yêu. Kết hợp với việc sử dụng ngôn ngữ đời thường như một lời bộc bạch chân tình với tình yêu, thấm đậm chất nữ tính thể hiện thật tự nhiên của tác giả.

      Tự hát là bài ca về tình yêu, tự mình nói lên nỗi lòng mình, những cảm nhận thực tế khi phải trải qua biết bao thăng trầm trong cuộc sống mới tìm được bến bờ của hạnh phúc. Hạnh phúc không thể mua bằng vật chất mà là sự chia sẻ đồng cảm giữa hai trái tim với nhau. Đó là tình yêu và triết lý về tình yêu của Xuân Quỳnh.