Cảm nhận hình tượng nhân vật Mị trong đoạn trích Bây giờ Mị cũng không nói

Thành công nhất trong sự nghiệp sáng tác của Tô Hoài là những tác phẩm viết về hiện thực cuộc sống con người tiêu biểu là truyện ngắn “vợ chồng A Phủ”. Qua hành trình về cuộc đời của nhân vật Mị, Tô Hoài đã ca ngợi được vẻ đẹp và sức sống tiềm tàng bên trong những con người nhỏ bé. Cùng theo dõi bài phân tích của Topbee dưới đây.

Đề bài: Trong đoạn trích Vợ chồng A Phủ, Tô Hoài viết:

Bây giờ Mị cũng không nói. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi. Mị cũng sắp đi chơi. Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt phía trong vách. A Sử đang sắp bước ra, bỗng quay lại, lấy làm lạ. Nó nhìn quanh, thấy Mị rút thêm cái áo. A Sử hỏi:

- Mày muốn đi chơi à?

Mị không nói. A Sử cũng không thèm hỏi thêm. A Sử bước lại, nắm Mị, lấy thắt lưng trói tay hai Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay ra trói đứng Mị vào cột nhà. Tóc Mị xõa xuống. A Sử quấn luôn tóc lên cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa. Trói xong vợ, A Sử thắt nốt cái thắt lưng xanh ra ngoài áo rồi A Sử tắt đèn, đi ra, khép cửa buồng lại.

Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu còn nồng nàn, Mị vẫn nghe thấy tiếng sáo đưa Mị theo những cuộc chơi, những đám chơi." Em không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào.. ". Mị vùng bước đi. Nhưng tay chân đau không cựa được. Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vách. Ngựa vẫn đứng yên, gãi chân, nhai cỏ. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa".

Chó sủa xa xa. Chừng đã khuya. Lúc này là lúc trai đang đến bên vách làm hiệu, rủ người yêu dỡ vách ra rừng chơi. Mị nín khóc, Mị lại bồi hồi.

Cả đêm ấy Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sửa xa xa. Mỵ lúc mê, lúc tình. Cho tới khi trời tang tảng rồi không biết sáng từ bao giờ.

Mị bàng hoàng tỉnh. Buổi sáng âm sâm trong cái nhà gỗ rộng. Vách bên cũng im ắng. Không nghe tiếng lửa réo trong lò nấu lợn. Không một tiếng động. Không biết bên buồng quanh đấy, các chị vợ anh, vợ chú của A Sử có còn ở nhà, không biết tất cả những người đàn bà khốn khổ sa vào nhà quan đã được đi chơi hay cũng đang phải trói như Mị. Mị không thể biết. Ðời người đàn bà lấy chồng nhà giàu ở Hồng Ngài, một đời người chỉ biết đi theo đuôi con ngựa của chồng. Mị chợt nhớ lại câu chuyện người ta vẫn kể: Đời trước, ở nhà thống lý Pá Tra có người trói vợ trong nhà ba ngày rồi đi chơi, khi về nhìn đến thì vợ chết rồi. Mị sợ quá, Mị cựa quậy, xem mình còn sống hay chết. Cổ tay, đầu, bắp chân bị dây trói siết lại, đau đứt từng mảnh thịt.

Trích Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài, SGK Ngữ văn 12 - Tập hai, NXB GD

Cảm nhận của anh/chị về  hình tượng nhân vật Mị trong đoạn trích trên, từ đó nhận xét về tư tưởng nhân đạo của nhà văn Tô Hoài được thể hiện trong đoạn trích.

Dàn ý Cảm nhận hình tượng nhân vật Mị trong đoạn trích Bây giờ Mị cũng không nói

I. Mở bài

- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận

II. Thân bài

1.  Giới thiệu đôi nét về nhân vật Mị

2.  Phân tích nhật vật Mị qua đoạn trích

a. Sức sống tiềm tàng: Mị muốn đi chơi

- Rượu và tiếng sáo là chất men say đánh thức phần đời đã mất, khơi gợi sức sống tiềm tàng.

- Ngọn đèn sáng như xua tan đi cái bóng tối u ám.

- Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi... Mị với tay lấy cái váy hoa vắt phía trong vách”.

b. Diễn biết tâm trạng Mị khi bị trói

* Mị quên đi thực tại

- Quên thực tại đau đớn, say sưa với tiếng sáo         

* Mị trở về với thực tại 

- Sợi dây trói của A Sử cứa vào da thịt, kéo Mị trở về với nỗi tủi nhục.

- Mị vùng bước đi nhưng tay chân đau không cựa được.

- Mị khổ hơn cả kiếp trâu ngựa.

- Tâm trạng chập chờn giữa cơn tỉnh và cơn mê.

* Mị sợ chết

- Mị cựa quậy xem thử mình còn sống hay đã chết=> biểu hiện của lòng ham sống, ham tự do.

3.  Nghệ thật

- Lựa chọn các chi tiết đặc sắc, sử dụng hình ảnh giàu sức gợi, giọng điệu trần thuật linh hoạt.

- Miêu tả trạng thái đối lập giữa vẻ bề ngoài nhẫn nhục câm lặng và niềm khao khát sống.

- Tấm lòng nhân đạo.

- Thấu hiểu cho tình cảnh của người nông dân Tây Bắc.

- Có cái nhìn đầy mới mẻ, tìm kiếm được những giá trị ẩn sâu bên trong của người nông dân.

- Phát triển tính cách tâm lý nhân vật một cách hợp lý.

III. Kết bài

- Khái quát lại vấn đề nghị luận

Cảm nhận hình tượng nhân vật Mị trong đoạn trích Bây giờ Mị cũng không nói

  “Thật khó để tìm được một nhà văn thứ hai vừa có thể miêu tả chân thực, tinh tế những cung bậc cảm xúc của cô Mị yêu sống nhưng bị giam cầm trong cảnh tù túng của “vợ chồng A Phủ”- Phan Anh Dũng. Tô Hoài là nhà văn lớn trong nền văn xuôi hiện đại Việt Nam. Thành công nhất trong sự nghiệp sáng tác của Tô Hoài là những tác phẩm viết về hiện thực cuộc sống con người tiêu biểu là truyện ngắn “vợ chồng A Phủ”. Qua hành trình về cuộc đời của nhân vật Mị, Tô Hoài đã ca ngợi được vẻ đẹp và sức sống tiềm tàng bên trong những con người nhỏ bé qua đoạn trích: “Bây giờ Mị cũng không nói... cổ tay, đầu, bắp chân bị dây trói xiết lại, đau rát từng mảnh thịt”. Qua đó ta thấy rõ được tư tưởng nhân đạo của nhà văn khi viết về số phận của con người bị áp bức, chịu nhiều đau khổ.

  “Vợ chồng A Phủ” được in trong tập truyện Tây Bắc là kết quả của chuyến đi 8 tháng theo chân bộ đội lên giải phóng vùng Tây Bắc của tác giả. Mị là cô gái trẻ đẹp có tài thổi sáo rất hay khiến nhiều chàng trai trong vùng say mê. Không những vậy cô còn là một người chăm chỉ, cần mẫn trong công việc. Thế nhưng chỉ vì món nợ truyền kiếp từ đời cha mẹ, Mị phải chịu số phận đầy bất hạnh và tủi nhục. Bị bắt về làm con dâu gạt nợ nhà thống lý. Mị phải sống trong tủi nhục tối tăm, không chỉ bị bóc lột đầy đọa về thể xác mà tâm hồn Mị còn bị chà đạp đến mức trở nên tê liệt.

“Nhà văn phải biết khơi lên ở con người niềm trắc ẩn, ý thức phản kháng cái ác, cái khát vọng khôi phục và bảo vệ những điều tốt đẹp”. Nhà văn Tô Hoài khơi gợi sức sống tiềm tàng bên trong nhân vật Mị một lần nữa được sống lại. Những tưởng Mị đã chấp nhận số phận. Rượu và tiếng sáo trong đoạn trích là chất men say đánh thức phần đời đã mất, khơi gợi sức sống tiềm tàng vốn bị chôn vùi sâu kín bên trong tâm hồn Mị. Mùa xuân đến trong những âm thanh rộn rã, tiếng sáo là yếu tố quan trọng tác động làm thức tỉnh tâm hồn Mị. Đó là tiếng sáo gọi bạn yêu của những chàng trai cô gái phóng khoáng tự do. “Bây giờ Mị cũng không nói. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, sắn một miếng bỏ thêm vào đĩa cho đèn sáng”. Hành động liên tiếp và đột ngột của Mị là yếu tố tất yếu của sự tác động giữa ngoại cảnh và tâm lý nhân vật. Ngọn đèn sáng như xua tan đi cái bóng tối u ám đang bao quanh cuộc đời Mị, khiến cô gái câm lặng ấy dường như được thức tỉnh.

“Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi. Mị cũng sắp đi chơi. Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt phía trong vách”. Tô Hoài đã thể hiện sự am hiểu tâm lý con người, miêu tả thành công diễn biến tâm lý nhân vật Mị từ trạng thái tê liệt về mặt tinh thần đến sự vùng lên lòng yêu đời ham sống. Có thể thấy với hành động này Mị đang muốn chống lại số phận, chống lại áp bức của cường quyền để thực hiện hóa khát vọng tự do. Giữa lòng yêu đời ham sống của Mị đang bùng lên mãnh liệt thì A Sử trở về. A Sử là hiện thân của cường quyền; của kẻ đã và đang bóp nghẹt quyền sống, quyền tự do của Mị. Hắn thản nhiên vùi dập khát vọng trong tâm hồn Mị bằng cách vô cùng tàn bạo: trói đứng Mị vào cột bằng một sợi dây thừng, tóc Mị xõa xuống, A Sử quấn luôn tóc Mị vào cột làm cho Mị không cúi cũng không nghiêng được nữa.

Mị đã quên đi thực tại đau đớn, say sưa với tiếng sáo. A Sử có thể trói được thể xác nhưng không thể nào trói được tâm hồn Mị. Khát vọng tự do xung đột quyết liệt với thực tại thật phũ phàng. “Trong bóng tối Mị đứng im lặng như không biết mình đang bị trói, hơi rượu còn nồng nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi... Mị vùng bước đi”. Mị đang thả hồn theo những cuộc chơi, những tiếng sáo gọi bạn tha thiết. Nó khiến Mị quên hẳn tình cảnh của mình, quên cả hành động tàn bạo của A Sử.

Thế nhưng dù khát vọng sống có mãnh liệt đến đâu thì cũng không thể đủ sức trước thực tại phũ phàng, đầy bất công. Sợi dây trói của A Sử cứa vào da thịt, kéo Mị trở về với nỗi tủi nhục. Mị vùng bước đi nhưng tay chân đau không cựa được. Lúc này tiếng sáo hiện thân của niềm khát khao hạnh phúc và tình yêu cũng vụt tan biến. Chỉ còn tiếng chân ngựa đạp vào vách. Mị không chỉ khổ như trâu ngựa mà thậm chí còn khổ hơn cả kiếp trâu ngựa.

Giữa đêm khuya vắng lặng, tiếng chó sủa xa xa Mị lại hồi nhớ về những lúc trai đến bên vách rủ người yêu vào rừng chơi. Mị tủi nhục, cứ suốt đêm bị trói đứng lúc tỉnh lúc mê. Lúc mê thì sống trong hơi rượu tỏa cùng tiếng sáo. Rượu chính là chất xúc tác trực tiếp khiến niềm yêu đời ham sống của Mị trỗi dậy. Lúc tỉnh thì nàng lại cảm nhận sự đau đớn vì khắp người bị dây trói. Đó là tâm trạng chập chờn giữa cơn tỉnh và cơn mê. Giọt nước mắt xót xa cho số phận của mình, cho đến tận bây giờ giọt nước mắt ấy lại rơi. Phải chăng đó là một dấu hiệu của việc thức tỉnh tâm hồn. Giờ đây Mị đã sợ, sợ chết: “Mị cựa quậy xem thử mình còn sống hay đã chết”. Sự sợ chết chính là biểu hiện của lòng ham sống, ham tự do. Chính tiếng sáo tiếng của tình yêu đã giúp Mị sống lại, với khao khát hạnh phúc của tuổi trẻ.

Bằng việc lựa chọn các chi tiết đặc sắc, sử dụng hình ảnh giàu sức gợi, giọng điệu trần thuật linh hoạt nhà văn đã mang đến cho người đọc một cái nhìn tinh tế hấp dẫn. Mị được miêu tả trong trạng thái đối lập giữa vẻ bề ngoài nhẫn nhục câm lặng và niềm khao khát sống, khao khát tự do mãnh liệt trong tâm hồn.

Qua nhân vật Mị ta thấy được cái nhìn đầy nhân đạo của nhà văn Tô Hoài. Nhà văn thấu hiểu cho tình cảnh của người nông dân Tây Bắc. Họ chịu sự bóc lột của bọn chúa đất miền núi, chà đạp lên quyền sống, quyền tự do của con người. Thế nhưng ẩn sâu bên trong những con người nhỏ bé ấy vẫn là sức sống tiềm tàng, khao khát sống, khát vọng tự do. Nhà văn có cái nhìn đầy mới mẻ, tìm kiếm được những giá trị ẩn sâu bên trong của người nông dân. Phát triển tính cách tâm lý nhân vật một cách hợp lý, phù hợp với quy luật tự nhiên của tâm hồn con người. 

  Đoạn trích góp phần hoàn thiện chân dung nhân vật Mị. Qua đó nhà văn bày tỏ sự cảm thông, sức sống không bao giờ bị hủy diệt. Đồng thời tác giả lên án tố cáo thế lực tàn bạo của bọn cường quyền cướp đi quyền sống, quyền làm người của người dân miền núi Tây Bắc.