Cảm nhận vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trong đoạn: Có lẽ suốt một đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi được thấy một cảnh

Có lẽ suốt một đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi được thấy một cảnh "đắt" trời cho như vậy: trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện ra dưới một hình thù y hệt cánh một con dơi, toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích khiến đứng trước nó tôi trở nên bối rối, trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào. Chẳng biết ai đó lần đầu đã phát hiện ra bản thân cái đẹp chính là đạo đức? Trong giây phút bối rối, tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn.

Chẳng phải lựa chọn xê dịch gì nữa, tôi gác máy lên bánh xích của chiếc xe tăng hỏng bấm “liên thanh” một hồi hết một phần tư cuốn phim, thu vào chiếc Pra-ti-ca cái khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình, do cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh vừa mang lại”.

                                              (Trích Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu, Ngữ văn 12, 

tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam 2017, tr 70-71)

Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trong đoạn trích. Từ đó, nhận xét quan niệm về cái đẹp của nhà văn Nguyễn Minh Châu. 

DÀN BÀI

1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả - tác phẩm:

+ Nguyễn Minh Châu là một trong những cây bút tiêu biểu của VHVNhiện đại. Ông được coi là nhà văn mở đường tài năng và tinh anh nhất của văn học Việt Nam thời kì đổi mới.

+ Sáng tác của ông từ những thập kỷ 80 của thế kỷ XX mang đậm cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức, triết lý, nhân sinh sâu sắc.

+ Giới thiệu tác phẩm: “Chiếc thuyển ngoài xa” được sáng tác năm 1983, in lần đầu trong tập Bến quê (1985), sau được in riêng thành tập truyện ngắn cùng tên.  Truyện ngắn này tiêu biểu cho xu hướng chung của VHVN thời kì đổi mới : hướng nội, khai thác số phận cá nhân và thân phận con người trong cuộc sống đời thường.

- Dẫn vào vấn đề cần nghị luận: Vẻ đẹp hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa qua cảm nhận của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng và quan niệm về cái đẹp của nhà văn Nguyễn Minh Châu (Lược trích đoạn văn ở đề bài)

2. Thân bài

2.1. Khái quát chung:

- Tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” được tổ chức xoay quanh tình huống nhận thức của nhân vật người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng. Phùng được trưởng phòng giao nhiệm vụ chụp một bức ảnh tĩnh vật có hình ảnh thuyền và biển cho bộ lịch nghệ thuật.

- Anh bỏ ra nhiều công sức đi thực tế, suy nghĩ, trăn trở tìm kiếm hình ảnh để hoàn thành nhiệm vụ. Nhân chuyến đi thăm Đẩu, người bạn chiến đấu năm xưa, giờ là chánh án tòa án huyện, Phùng  đã đến vùng biển miền trung, từng là chiến trường cũ của anh thời chống Mĩ. Anh dự tính bố cục, kiên nhẫn ‘phục kích” mấy buổi sáng để chụp được một bức ảnh nghệ thuật.  Sáng sớm hôm ấy, anh bắt gặp một bức tranh tuyệt đẹp đó là hình ảnh thuyền và biển trong sương sớm thật ưng ý. Điều bất ngờ là, sau đó, Phùng liên tục đối mặt với hàng loạt những nghịch lí, vỡ ra nhiều lẽ về sự thật cuộc đời đằng sau bức ảnh và nhận thức sâu sắc về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời.

2.2. Cảm nhận về hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trong đoạn trích  

- Chiếc thuyền ngoài xa, một bức tranh thiên nhiên thơ mộng và toàn bích

 - Về lại mảnh đất một thời gắn bó trong cuộc sống đời thường, người nghệ sỹ đi tìm vẻ đẹp bí ẩn của cuộc sống của người dân làng chài. Sau bao ngày săn ảnh, Phùng đã chớp được một cảnh kì diệu về chiếc thuyền ngoài xa đang thu lưới trong biển sớm mờ sương: mũi thuyền in một nét mơ hồ, lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa…đang hướng mặt vào bờ”. 

- Với Phùng, đây là khoảnh khắc kì diệu trong đời cầm máy của mình. Bởi từ khung cảnh sông nước đến con người ngư phủ, từ đường nét, màu sắc, ánh sáng tất cả đều hài hòa tuyệt đẹp. Trong con mắt Phùng, cảnh tượng đó giống như một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ 

 - Đôi mắt tinh tường, “nhà nghề” của người nghệ sĩ đã phát hiện “cảnh đắt trời cho” trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời bấm máy anh chỉ gặp một lần. Anh say sưa cảm nhận và thưởng lãm, vội vã nắm bắt và háo hức ghi vào ống kính điêu luyện của mình. 

- Vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trong sương sớm đã tác động đến tâm hồn của người nghệ sĩ:

 + Đứng trước một bức tranh tuyệt tác của hóa công, người nghệ sĩ nhiếp ảnh trở nên “bối rối”, “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào” → vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa đã tác động mãnh liệt đến tâm hồn của người nghệ sĩ khơi dậy những cảm xúc thăng hoa kì diệu. 

+ Trong khoảnh khắc đó, Phùng cảm giác đã khám phá ra được cái chân lí của sự hoàn thiện, khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn khiến cho Phùng nghĩ đến lời đúc kết của ai đó “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”.

→  Người nghệ sĩ cảm thấy hạnh phúc - đó là niềm hạnh phúc của khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu. Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa tác động mãnh liệt đến tâm hồn Phùng, điều này chứng tỏ tâm hồn của người nghệ sĩ rất dễ nhạy cảm, tinh tế trước cái đẹp của thiên nhiên con người. Đồng thời qua phát hiện thứ nhất này nhà văn muốn khẳng định, những tác phẩm nghệ thuật vô giá không phải tự nhiên mà có, nó là sản phẩm của một hành trình đi tìm cái đẹp, quá trình lao động miệt mài của người nghệ sĩ chân chính

2.3. Nhận xét quan niệm về cái đẹp của Nguyễn Minh Châu:

- Cái đẹp xuất hiện ở mọi không gian của cuộc sống; cái đẹp kì diệu có khi lại đến với người nghệ sĩ vào lúc không ngờ nhất. Đó là cái đẹp tự nhiên, hòa hợp giữa cảnh vật và con người, đơn giản mà toàn bích.

- Cái đẹp phải có tác dụng thanh lọc tâm hồn, hướng con người đến cái chân - thiện - mĩ…

2.4.  Đánh giá chung:

- Nghệ thuật tả cảnh tài hoa, miêu tả tinh vi những cung bậc tình cảm, cảm xúc phong phú trong tâm hồn nhân vật, lựa chọn ngôi kể, điểm nhìn thích hợp…

- Vẻ đẹp của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng: quan sát tinh tế, tâm hồn nhạy cảm, say mê cái đẹp, đam mê trong sáng tạo nghệ thuật. Qua đó, Nguyễn Minh Châu muốn khẳng định người nghệ sĩ trước hết phải là người phát hiện ra cái đẹp, phải có khả năng rung cảm trước cái đẹp để từ đó khơi dậy cảm hứng sáng tác.

3. Kết bài:

Thông qua phát hiện của nhân vật Phùng, nhà văn muốn khẳng định, những tác phẩm nghệ thuật vô giá không phải tự nhiên mà có, nó là sản phẩm của một hành trình đi tìm cái đẹp, quá trình lao động miệt mài của người nghệ sĩ chân chính