Diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích Ngày Tết, Mị cũng uống rượu quả phao rơi rồi

Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài là một trong những tác phẩm xuất sắc của nền văn học Việt Nam bởi sự kết hợp độc đáo giữa nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Sau đây, mời các em cùng Topbee tìm hiểu bài viết phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích Ngày Tết, Mị cũng uống rượu… quả phao rơi rồi.

Dàn ý phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích Ngày Tết, Mị cũng uống rượu… quả phao rơi rồi

I. Giới thiệu chung 

- Tô Hoài là một cây bút văn xuôi tiêu biểu của nền văn học hiện đại Việt Nam. Tô Hoài rất am hiểu phong  tục tập quán của người dân miền núi, biệt tài phân tích tâm lí nhân vật và lời văn đậm chất khẩu ngữ.

- Vợ chồng A Phủ là sản phẩm của chuyến đi thực tế của ông cùng bộ đội lên giải phóng Tây Bắc.

- Khái quát vấn đề: Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét cách  nhìn của nhà văn Tô Hoài về con người. 

II. Phân tích 

1. Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích. 

- Giới thiệu khái quát nhân vật và vị trí đoạn trích. 

+ Mị là một cô gái trẻ đẹp, yêu đời… Vì món nợ truyền kiếp của cha mẹ, Mị phải làm dâu gạt nợ cho nhà  Thống lí Pá Tra, sống cuộc đời trâu ngựa khổ đau.  

+ Thế nhưng tận đáy sâu tâm hồn câm lặng ấy vẫn le lói tia lửa sống, chỉ chờ dịp là bùng lên mạnh mẽ. Trong  một đêm tình mùa xuân phơi phới, giai điệu thiết tha bồi hồi của tiếng sáo đã đánh thức Mị, khiến tâm hồn Mị náo nức hồi sinh.  

- Diễn biến tâm trạng nhân vật Mị trong đoạn văn: 

+ Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Rượu làm cơ thể và đầu óc của Mị say nhưng tâm hồn đã tỉnh lại  sau bao ngày câm nín. Mị quên như đi thực tại, chỉ sống về ngày trước, nhớ lại quá khứ tươi đẹp, hạnh  phúc, tự do.  

+ Sự nhận thức về hiện tại – quá khứ đã đã khơi dậy ở Mị lòng ham sống: thấy phơi phới trở lại, trong lòng  đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị ý thức rõ về quyền sống quyền tự do và hạnh phúc:  Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi…  

+ Từ ý thức về quyền sống, Mị nhận ra bi kịch của mình: Chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi Tết, A Sử với  Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau. Mị uất ức muốn phản kháng: Nếu có nắm lá ngón trong  tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay.  

+ Ý thức về thân phận: Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra giọt nước mắt của nỗi thương thân, xót phận, đau  đớn, tuyệt vọng, bế tắc khi đối mặt với thực tại phũ phàng, giọt nước mắt hồi sinh của tâm hồn khao khát sống. 

+ Khát khao tự do, hạnh phúc ẩn trong tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường với những giai điệu  mang âm hưởng xót xa, nuối tiếc của tình yêu.  

- Nghệ thuật:  

+ Nghệ thuật phân tích tâm lí nhân vật sắc sảo, tinh tế. Cách dẫn dắt tinh tiết khéo léo, tự nhiên. 

+ Giọng trần thuật của tác giả hòa vào những độc thoại nội tâm của nhân vật tạo nên ngôn ngữ nửa trực tiếp  đặc sắc. Lời kể hấp dẫn, mang đậm màu sắc miền núi. Lựa chọn chi tiết, dựng cảnh tạo không khí, sử dụng  nhiều câu văn ngắn, ngôn ngữ giàu sắc thái biểu cảm 

2. Nhận xét cách nhìn của nhà văn Tô Hoài về con người. 

- Qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị, tác giả bày tỏ sự cảm thông thấu hiểu, bênh vực những con người  với số phận bất hạnh; trân trọng yêu thương và cảm phục 0,5 sức sống tiềm tàng, khát vọng tự do, hạnh phúc  và khả năng vươn tới tương lai. Đó là cách nhìn đầy tin yêu vào phẩm chất tốt đẹp của con người. 

- Cách nhìn xuất phát từ sự gắn bó, am hiểu và tình yêu thương với mảnh đất và con người miền núi, từ hiện  thực cách mạng với nhiều đổi thay. Truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” của Tô Hoài là sản phẩm của nền văn  học cách mạng, đứa con tinh thần của nhà văn - chiến sĩ với cảm quan hiện thực, tinh thần lạc quan cách mạng:  khẳng định, tin tưởng khả năng, sức mạnh, tương lai con người.  

- Cách nhìn mới mẻ, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, mang lại chất lượng mới cho văn học kháng chiến, khơi  dậy sự đồng cảm, trân trọng người đọc, đồng thời thể hiện tài năng, tấm lòng nhà văn Tô Hoài.

III. Kết luận 

- Khái quát lại vấn đề. 

- Giá trị nội dung, nghệ thuật.

Diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích Ngày Tết, Mị cũng uống rượu… quả phao rơi rồi - Mẫu 1

Tô Hoài là một trong những cây cổ thụ của nền văn học Việt Nam, những sáng tác của ông để lại rất nhiều ấn tượng trong lòng người đọc không chỉ đơn thuần nhờ vào nội dung độc đáo mà còn là cách dẫn dắt câu chuyện khéo léo và những thông điệp mà ông muốn gửi gắm. Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông, nhắc đến đây người đọc nhớ đến một cô Mị xinh đẹp và điều khiến người đọc ấn tượng nhất chính là diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích Ngày Tết, Mị cũng uống rượu… quả phao rơi rồi.

Tô Hoài vô cùng nổi bật trong thể loại văn học Việt Nam hiện đại, tài ba của ông nằm ở việc miêu tả tâm lý nhân vật và dẫn dắt câu chuyện.

Tô Hoài từng tâm sự: “Đất nước và con người miền Tây đã để thương để nhớ cho tôi nhiều quá, tôi không thể nào quên, tôi không thể bao giờ quên được...”, chính nguồn cảm hứng này đã chắp cánh cho những trang văn của Vợ chồng A Phủ. Tô Hoài rất am hiểu những phong tục tập quán của những người dân miền núi.

Vợ chồng A Phủ là kết quả chuyến đi thăm thực tế của Tô Hoài cùng những chàng lính bộ đội lên khu vực núi rừng Tây Bắc. Thông qua đoạn trích, người đọc cảm nhận được những chuyển biến trong tâm lý nhân vật Mị và rồi từ đó nhận ra được ánh nhìn đồng cảm, đặc biệt mà Tô Hoài dành cho số phận con người.

Mị là một cô gái xinh đẹp, thông minh và tài ba, nàng có tài uốn lá trên môi và thổi sáo rất giỏi. Trai trong làng theo đuổi Mị rất nhiều, thế nhưng vì món nợ của cha với nhà Thống Lí Pá Tra mà Mị phải làm dâu cho nhà họ để xóa nợ cho cha. Tưởng chừng cuộc sống của Mị sễ vô cùng hạnh phúc nhưng đó chỉ là khởi đầu của rất nhiều nỗi bất hạnh.

Tưởng chừng sức sống trong Mị đã nguội lạnh khi bị đe dọa, bóc lột, suốt ngày chỉ như con rùa biết cúi mặt xuống đất thì sức sống ấy đã một lần bùng cháy lên nhờ vào phong cảnh mùa xuân đã tràn đến bản làng.

Mị đã uống rượu, Mị lén lấy hủ rượu thế nhưng hành động khi uống rượu của Mị lại hoàn toàn trái ngược, Mị uống ừng ực như muốn quên đi tất thảy những khổ đau, những vất vả. Nhắc đến rượu, ta nhận ra trải dài trong suốt những trang lịch sử của văn học từ trước đến nay, rượu như một người bạn thân của con người, giúp ta giải sầu:

“Chén rượu hương đưa say lại tỉnh

Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”

Có lẽ vì thực tại quá đau thương và buồn bã nên Mị hoàn toàn muốn trở về với những khoảnh khắc đẹp đẽ trong quá khứ và đắm chìm trong nó. Ở đó Mị có những tháng ngày tự do, làm điều mà mình yêu thích chứ không bị ràng buộc trong căn nhà không có tình thương.

Chính sự nhận diện và quá khứ - hiện tại đã gợi nên những suy nghĩ đặc biệt trong lòng Mị, Mị nhận ra mình vẫn còn rất trẻ, tại sao Mị phải bị giam cầm như thế này? Mị còn trẻ như thế và Mị vẫn muốn đi chơi. Chính những suy nghĩ ấy là báo hiệu cho sức sống đang bùng cháy trong lòng Mị, cho dù đó chỉ mới là những dấu hiệu ban đầu nhưng là tiền đề rõ rệt cho sự phản kháng của Mị mai sau.

Mị nhận ra bi kịch của cuộc đời, Mị và A Sử không hề có lòng nhưng cứ vẫn phải chung sống với nhau, từ những suy nghĩ ấy mà một lần nữa Mị lại muốn chết: Nếu có nắm lá ngón trong tay, Mị sẽ ăn cho chết ngay. Ta thấy Mị tìm đến cái chết vì Mị lúc này đã nhận thức rõ số phận đáng thương và tội nghiệp của mình, Mị không muốn sống một cuộc sống như vậy nữa.

Khát khao được tự do, được hưởng hạnh phúc cứ như một ngọn lửa bập bùng đang dần dần được thắp lên trong Mị. Tiếng sáo như một chất xúc tác đưa Mị một lần nữa trở về với cõi mơ, về với những tháng ngày vô lo vô nghĩ.

Người đọc xót thương cho số phận đau khổ, đáng thương của cô Mị tội nghiệp phải đối mặt với cuộc đời đầy rẫy những khó khăn. Thế nhưng người đọc cũng tin tưởng vào một tương lai dần dần tươi sáng hơn của chính Mị vì giờ đây trong Mị đã bùng cháy một ngọn lửa không thể nào dập tắt: Ngọn lửa của khao khát tự do.

Bằng ánh nhìn đôn hậu và trìu mến, Tô Hoài đã vô cùng am hiểu số phận của con người núi rừng Tây Bắc, ông đã dành tặng cho họ một ánh nhìn của sự đồng cảm. Tô Hoài cảm thông cho số phận vất vả, đau thương và tội nghiệp của Mị, đồng thời còn thể hiện sự thán phục, trân trọng trước những khát khao được tự do, được hạnh phúc tưởng chừng như đã phai mờ trong lòng Mị.

Vợ chồng A Phủ là đứa con tinh thần đặc biệt của Tô Hoài  đã thể hiện cách nhìn mới mẻ, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, mang lại chất lượng mới cho văn học kháng chiến, khơi  dậy sự đồng cảm, trân trọng người đọc, đồng thời thể hiện tài năng, tấm lòng nhà văn Tô Hoài.

Thông qua việc khắc họa số phận đau khổ của Mị, Tô Hoài đã thể hiện rõ số phận của người nông dân Tây Bắc phải chịu sự áp bức của tầng lớp thống trị, của những bọn có quyền hành đe dọa đến cuộc sống bình thường của người dân. Tác phẩm thể hiện cái nhìn nhân đạo của Tô Hoài và khẳng định chính khát khao tự do, hạnh phúc sẽ mãi không phai mờ trong trái tim của mỗi con người. Vợ chồng A Phủ xứng đáng là một tác phẩm xuất sắc và sẽ mãi neo đậu trong trái tim bạn đọc, mặc kệ thời gian có qua đi.

Diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích Ngày Tết, Mị cũng uống rượu… quả phao rơi rồi - Mẫu 2

Thạch Lam đã từng khẳng định sứ mệnh của nhà văn chính là: “Phát hiện ra cái đẹp ở chỗ không ai ngờ tới, tìm cái đẹp kín đáo và che lấp của sự vật, để cho người đọc một bài học trông nhìn và thưởng thức”. Ý thức được điều đó Tô Hoài đã thực hiện trọn vẹn được sứ mệnh của mình khi mang đến cho bạn đọc tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” với điểm sáng là hình tượng nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân qua đó thấy được ngòi bút miêu tả tâm lí nhân vật của nhà văn Tô Hoài.

Tô Hoài được coi là nhà văn xuất sắc của văn xuôi Việt Nam hiện đại. Trong hành trình sáng tạo bền bỉ của mình ông đã sáng tác đạt tới mức kỉ lục gần 200 đầu sách. Văn chương Tô Hoài thiên về xu hướng phản ánh hiện thực, phản ánh những sự thật của cuộc sống đời thường trong những trang viết bình dị, tinh tế và đầy chất thơ, bộc lộ vốn hiểu biết phong phú và sâu sắc về cuộc sống, đặc biệt là đối với những phong tục tập quán độc đáo của rẻo núi cao Tây Bắc. Và truyện ngắn “Vợ chồng A phủ” được sáng tác năm 1952 in trong tập truyện Tây Bắc (1953), là kết quả của chuyến đi thực tế dài tám tháng cùng bộ đội vào giải phóng miền Tây Bắc.Trong chuyến đi ấy, nhà văn đã có dịp chung sống cùng những người dân tộc thiểu số từ khu du kích đến những bản làng mới được giải phóng. Tô Hoài từng tâm sự: “Cảnh vật và con người nơi đây đã để thương để nhớ cho tôi nhiều quá!”. Việc tác phẩm ra đời như một món quà mang đầy nghĩa tình mà Tô Hoài muốn gửi tặng cho con người và mảnh đất nơi đây.

Trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” Mị là nhân vật chính của câu chuyện. Được biết đến là cô gái xinh đẹp, trẻ trung, tài hoa có tài năng thổi lá hay như thổi sáo nên Mị có rất nhiều những chàng trai theo đuổi. Cô đang có một thanh xuân tươi đẹp bên người mà mình yêu thương. Thế nhưng, chỉ vì món nợ truyền kiếp, món nợ tiền kiếp từ ngày cha mẹ mới lấy nhau để lại, Mị đã trở thành món hàng đem ra để trao đổi, cô bị lừa bắt trở thành cô con dâu gạt nợ không công cho nhà thống lý Pá Tra – địa chủ ở Hồng Ngài lúc bấy giờ. Cuộc sống của cô từ đó gắn với đọa đầy về cả thể xác và tâm hồn, cô sống mà như đã chết lúc nào cũng chỉ âm thầm như một chiếc bóng, lẻ loi và đơn độc, cho đến đêm tình mùa xuân năm ấy, khi tiếng sáo tình yêu xuất hiện, cùng là lúc khơi dậy khả năng sống tiềm tàng trong cô gái trẻ này.

Sức sống của Mị dường như mất đi. Nhưng bên trong cái hình ảnh con rùa lầm lũi kia đang là một con người. Khát vọng hạnh phúc có thể bị vùi lấp, bị lãng quên trong đáy sâu của một tâm hồn đã chai cứng vì đau khổ, nhưng không thể bị tiêu tan, gặp thời cơ thuận lợi thì nó lại cháy lên. Và khát vọng hạnh phúc đó đã bất chợt cháy lên, thật nồng nàn và xót xa trong một đêm xuân đầy ắp tiếng gọi của tình yêu . Bức tranh Hồng Ngài mùa xuân năm ấy có sức làm say đắm lòng người tuổi trẻ. Thêm một điều lạ lùng là năm ấy mùa xuân lại đến sớm với Hồng Ngài, đây quả là sự bất ngờ bởi lâu lắm rồi xuân mới đến Hồng Ngài sớm như vậy, những biến đổi của mùa xuân cũng đã làm cho lòng người có những xao động nhỏ. Gió rét, sắc vàng ửng của cỏ tranh, sự biến đổi màu sắc kì ảo của các loài hoa đẹp đã góp phần làm nên cuộc nổi loạn trong một tâm hồn đã bấy nhiêu năm tê dại vì đau khổ. Mị quan sát thấy cảnh sắc thiên nhiên có sự đổi khác, những đám trẻ chơi quay, chơi cù, không khí nhộn nhịp, ấm áp tại Hồng Ngài khiến những tảng băng trong trái tim của cô gái này đang tan ra. Sự biến đổi của thiên nhiên, đất trời cũng là một trong những tác nhân làm xuất hiện những đổi thay trong lòng Mị.

Trong không khí mùa xuân rộn ràng sắc màu, âm thanh, có một hình ảnh đặc biệt đã xuất hiện - đó là tiếng sáo. Tiếng sáo gọi về ký ức, gọi về khoảng trời yêu, dội lại trong tâm hồn cô gái trẻ những tiếng lòng tha thiết đã rất lâu chưa được tỏ bày. Tiếng sáo đầu núi vọng vào sâu thẳm tâm hồn gợi về bài hát Mị thường thổi năm xưa:

“Mày có con trai con gái rồi
Mày đi làm nương
Tao chưa có con trai, con gái
Tao đi tìm người yêu”.

Tiếng sáo cất lên từ trái tim tưởng chừng như khô cằn, chai sạn của Mị giờ đây, tiếng sáo đã đánh thức tâm hồn ngủ yên và khát vọng được yêu bấy lâu nay Mị chôn chặt trong tim. Mị như bừng tỉnh, tiếng sáo rung lên trong trái tim Mị khiến cho nhận thức về cuộc sống ùa về.

Tiếng sáo lần thứ nhất từ xa vọng lại khiến trái tim Mị đang lạnh giá, khô cứng, bỗng mềm dịu, ấm áp, đập những nhịp đập hồi sinh trở lại “thiết tha bồi hồi”. Rồi Mị bắt đầu uống rượu, Mị uống “ực từng bát” như để trôi đi bao đau khổ, uất hận. Cách uống rượu như thế khiến Mị say, lịm mặt ngồi đấy. Mị vẫn nghe tiếng sáo vẫy gọi giục giã, men rượu đã nâng tâm hồn Mị bay theo tiếng sáo đến với những cuộc chơi, đám chơi trong của quá khứ. Còn thể xác vẫn ở lại nhà thống lí “nhìn mọi người nhảy đồng, người hát” khi mọi người về hết “Mị vẫn ngồi trơ một mình giữa nhà”. Men rượu khiến Mị quên và nhớ: lãng quên đi thực tại trước mắt và gọi về những kỷ niệm thanh xuân. Tiếng sáo lần hai lại vang lên “tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng” tiếng sáo lần này đã đến gần Mị hơn. Tiếng sáo như thôi thúc Mị, lòng Mị đang sống về ngày trước, những ngày tươi đẹp xuân sắc, rực rỡ, vui tươi nhất, thuở ấy “Mị thổi sáo giỏi” “Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo”, có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Theo thói quen, Mị lại bước vào căn buồng tối tăm nhưng lòng phơi phới trở lại, vui như những đêm Tết ngày trước. Đồng thời Mị nhận thức rõ ràng về bản thân, Mị còn trẻ và Mị muốn được đi chơi. Và Mị còn nhận thức được hiện thực phũ phàng rằng mình và A Sử không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau. Lúc này, ý thức sống trỗi dậy mạnh mẽ khiến một lần nữa Mị muốn tìm đến cái chết, chết để được sống tự do. Thế nhưng, tiếng sáo vẫn lơ lửng bay ngoài đường như mời gọi, đưa Mị thoát khỏi cảm giác muốn chết. Mị thấy mình như được hồi sinh thêm một lần nữa. Tiếng sáo vẫn ở đây, cùng với khúc ca yêu thương của tuổi trẻ vọng về:

“Anh ném pao
Em không bắt
Em không yêu
Quả pao rơi rồi...”

Mị đã thức dậy với sức sống tiềm tàng và cảm thức về thân phận. Cho nên trong thời khắc ấy, ta mới thấy trong lòng Mị đầy rẫy những mâu thuẫn. Lòng phơi phới nhưng Mị vẫn theo quán tính bước vào buồng, ngồi xuống giường, trông ra cái lỗ vuông mờ mờ trăng trắng. Và khi lòng ham sống trỗi dậy thì ý nghĩ đầu tiên là được chết ngay đi. Nhưng rồi nỗi ám ảnh và sức sống mãnh liệt của tuổi xuân cứ lớn dần, cho tới khi nó lấn chiếm hẳn trọn bộ tâm hồn và suy nghĩ của Mị, cho tới khi Mị hoàn toàn chìm hẳn vào trong ảo giác : “Mị muốn đi chơi. Mị cũng sắp đi chơi”. Phải tới thời điểm đó Mị mới có hành động như một kẻ mộng du: Mị xắn miếng mỡ, thắp sáng căn phòng u tối; quấn lại tóc, với thêm cái váy hoa, rồi rút thêm cái áo. Tất cả những việc đó, Mị đã làm như trong một giấc mơ, tuyệt nhiên không nhìn thấy A Sử bước vào, không nghe thấy A Sử hỏi. A Sử biết Mị muốn đi chơi và chuẩn bị đi chơi, hắn tức lắm, đánh rồi trói đứng Mị vào cột, tắt đèn đóng sập cửa lại. Những hành động nhẫn tâm của A Sử dường như muốn đẩy Mị vào bóng tối, dìm Mị chết trong sự bế tắc và tuyệt vọng thế nhưng Mị thật tâm chẳng hề để ý tới những gì đang diễn ra với mình. Mị đang ở trong trạng thái mộng du đang chìm đắm với những giấc mơ về một thời xuân trẻ, đang bồng bềnh trong cảm giác du xuân. Bây giờ, tiếng sáng vẫn đang rập rờn trong đầu của Mị, “Tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi”. Tâm hồn Mị đang còn sống trong thực tại ảo, sợi dây trói của đời thực chưa thể làm kinh động ngay lập tức giấc mơ của kẻ mộng du. Cái cảm giác về hiện tại tàn khốc, Mị chỉ cảm thấy khi vùng chân bước theo tiếng sáo mà tay chân đau không cựa được. Nhưng nếu cái mơ không đến một lần nữa thì sự tỉnh ra cũng vậy. Lại một giai đoạn chập chờn nữa giữa cái mơ và cái tỉnh, giữa tiếng sáo và nỗi đau nhức của dây trói và tiếng con ngựa đạp vách, nhai cỏ, gãi chân. Nhưng bây giờ thì theo chiều ngược lại, tỉnh dần ra, đau đớn và tê dại dần đi, để sáng hôm sau lại trở về với vị trí của con rùa nuôi trong câm lặng, mà thậm chí còn câm lặng hơn trước.

Cuộc sống hiện lên với muôn màu, nhưng có lẽ sâu thẳm bên trong lại là chính tâm hồn con người ấy vậy mà vẫn có những nhà thám hiểm đại chuyên phiêu lưu khám phá thế giới – đó là những người nghệ sĩ văn chương. Đọc đoạn văn miêu tả diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân, bất cứ ai cũng đều ngạc nhiên, thán phục trước khả năng am hiểu nội tâm nhân vật của nhà văn Tô Hoài. Với tài năng nổi bật, Tô Hoài đã miêu tả thật tinh tế những diễn biến tâm trạng nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân, khi thiết tha bồi hồi, khi nghẹn ngào xót xa. Chẳng những thế, cả hai Mị và A Phủ đều được thể hiện một cách sống động và chân thực với những nét tính cách của người dân lao động miền núi nói chung và của người H'mông nói riêng. Mị bên ngoài lặng lẽ, âm thầm nhẫn nhục nhưng bên trong sôi nổi một niềm ham sống, khao khát tự do và hạnh phúc. A Phủ táo bạo, gan góc mà chất phác tự tin. Cả hai tuy cùng là nạn nhân của bọn chúa đất, quan lại thống trị miền núi tàn bạo, độc ác nhưng họ tiềm ẩn sức mạnh phản kháng mãnh liệt, dữ dội. Tác giả đã chọn các góc nhìn và điểm nhìn mang tính chất đối lập để tạo ra hai hình tượng nghệ thuật mang những nét đặc sắc khác nhau. Ngòi bút ấy còn được thể hiện qua nghệ thuật miêu tả đời sống nội tâm của nhân vật, ít miêu tả hành động bên ngoài nếu có thì chỉ có những hành động lặp đi lặp lại. Ngoài ra, Tô Hoài còn mượn hình tượng thiên nhiên để miêu tả tâm trạng “Mùa xuân của thiên nhiên của đất trời như gợi lên cả sức sống mùa xuân trong lòng Mị”. Đoạn văn không dài nhưng đủ để chúng ta cảm nhận được sức sống tiềm tàng trong nhân vật Mị, và cũng đủ để chúng ta thán phục sự tinh tế trong ngòi bút Tô Hoài.

Ai-ma-top đã từng nhận định: “Tác phẩm chân chính sẽ không bao giờ kết thúc ở trang cuối cùng, không bao giờ hết khả năng kể chuyện khi các câu chuyện về nhân vật kết thúc”. Gấp lại những trang viết về “Vợ chồng A Phủ”, về nhân vật Mị một cô gái Mèo với sức sống mãnh liệt song trong lòng người đọc vẫn để lại trong lòng người đọc vẫn những ấn tượng sâu sắc về vẻ đẹp, sức sống, khao khát sống của con người. Qua đó mang đến ta một niềm khao khát sống, niềm tin vào chính mình bởi sứ mệnh của con người không phải chỉ là tồn tại mà là sống, sống cho thật ý nghĩa và rực rỡ.