Đọc hiểu Cõi lá

Trả lời câu hỏi Đọc hiểu Cõi lá: Xác định bố cục của văn bản và cho biết bố cục ấy đã thể hiện đặc điểm nào của thể loại. Bạn hiểu thế nào là " cõi lá"? Qua "cõi lá" ấy, tác giả đã phát hiện ra điều gì và mối liên hệ giữa cây, lá với con người? Phân tích một vài đoạn văn có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình/nghị luận hoặc miêu tả thiên nhiên với miêu tả con người và làm rõ tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản.

Đọc đoạn trích sau:

Bẽ bàng mùa xuân đến muộn. Khi cái nắng đã chao chất trên những lộc non báo hiệu mùa hè, chẳng hiểu vì sao lòng người bỗng rộn ràng đến thế. Oà thức cùng với xôn xao lá cành.

Chín cây bồ đề trên đường Trần Nhân Tông làm thành một khoảng trời trong veo màu thạch lựu. Những chiếc lá non đu đưa trong gió tưởng như có tiếng chuông chùa huyền hoặc vọng về từ cõi thanh cao u tịch. Những đứa trẻ tan trường ríu rít dưới gốc cây như những thiên thần bước ra từ lá. Nhiều người Hà Nội chẳng có việc gì cũng vòng xe qua đoạn phố đông mà chật chội [...] này chỉ để ngắm nhìn một chút sắc lá ngọt ngào như mật chảy tháng Giêng.

Nhìn chung thì vòng đời của một chiếc lá bồ đề dù được mọc ra từ Hà Nội hay ở nơi Phật tổ Thích Ca Mâu Ni thuyết pháp cũng chỉ kéo dài không đến một năm. Có rất nhiều loài cây trong phố có một vòng đời như vậy. Và hình như đó cũng là một đặc trưng của cây Hà Nội. Làm nên mùa lá rụng kéo dài suốt từ thu sang đông. Nó làm cho người đi xa nhớ về và người Hà Nội thì thao thiết đợi chờ những khoảnh khắc nghỉ ngơi thần trí trong cái biển người chộn rộn áo cơm này.

Cô em gái của tôi sống xa Tổ quốc đã hai chục năm có lẻ. Mỗi lần gọi điện về, nó lại hỏi con đường ven Hồ Gươm mùa này là đã rụng? Lạ thế! Mùa nào cũng hỏi như vậy. Làm cho người ở nhà thấy thương. Cứ trả lời bùa rằng đang ngổn ngang vàng rượi sắc lá ven hồ. Lá của những cây sấu cổ thụ ở phía đường Đinh Tiên Hoàng. Lá bằng lăng, lá bàng đỏ chói trên đường Lê Thái Tổ. Thực ra thì chưa bao giờ những loại lá ấy rụng cùng một lúc với nhau. Cây com nguội vàng và cây bàng lá đỏ... nhiều khi rụng lá cách nhau cả đến... một mùa thu!

Những tưởng vô duyên đến như cây xà cừ là cùng. Cứ như người đàn bà phổng phao nhạt hoét. Chỉ được mỗi ưu điểm về kích thước. Và cũng lại là nhược điểm. Mùa mưa bão rất mất công cắt tỉa bớt cành phòng khi bị đổ. Nhưng không hẳn thế. Thân hình cường tráng và là cảnh rậm rạp đến thế của cây lại vô cùng yếu mềm trước một heo may đến sớm. Ngập cả lối đi những lá xanh chen lẫn lá vàng làm nên một mùa thu quyền rũ từng bước chân người.

Miên man trong cõi lá mùa xuân thành phố, gương mặt ai ai cũng như có phần trẻ lại. Hay tự nhận rằng mình như thế?

(Đỗ Phấn- In trong Hà Nội thì không có tuyết)

Đọc hiểu Cõi lá

Câu 1. Xác định bố cục của văn bản và cho biết bố cục ấy đã thể hiện đặc điểm nào của thể loại.

Câu 2. Bạn hiểu thế nào là " cõi lá"? Qua "cõi lá" ấy, tác giả đã phát hiện ra điều gì và mối liên hệ giữa cây, lá với con người?

Câu 3. Phân tích một vài đoạn văn có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình/nghị luận hoặc miêu tả thiên nhiên với miêu tả con người và làm rõ tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản.

Câu 4. Qua việc đọc tản văn Cõi lá, bạn hãy nêu một số lưu ý khi đọc hiểu các văn bản thuộc thể loại này.

Câu 5. Xác định chủ đề, đánh giá ý nghĩa thông điệp của văn bản “Cõi lá”

Câu 6. Chỉ ra một vài biểu hiện của nét đẹp văn hóa được thể hiện trong văn bản.

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1.

* Bố cục văn bản Cõi lá chia làm 3 phần:

- Phần mở đầu: Đoạn 1

- Phần thân bài: Từ Chín cây bồ đề.... đến bước chân người.

- Phần kết bài: Đoạn cuối cùng

*Qua bố cục này đã thể hiện rõ nét tâm tư, tình cảm, ý nghĩ của tác giả về cảnh vật Hà Nội. Thể hiện rõ yếu tố tự sự trong tùy bút, tản văn. 

Câu 2.

Em hiểu cõi lá là lá rụng. Qua "cõi lá" ấy, tác giả đã phát hiện ra mùa thu quyến rũ từng bước chân người, mối liên hệ giữa cây, lá với con người: Trong khung cảnh mùa xuân thành phố miên man trong cõi lá thì gương mặt ai cũng như có phần như trẻ lại. 

Câu 3. 

Đoạn văn “Những tưởng vô duyên .... bước chân người” miêu tả thiên nhiên về ưu nhược điểm của cây xà cừ: 

- Ưu điểm nổi bật về kích thước. Các chi tiết kết hợp cùng với yếu tố trữ tình: “Ngập cả lối đi những lá xanh chen lẫn lá vàng làm nên một mùa thu quyến rũ từng bước chân người” vẽ nên bức tranh sinh động về vẻ đẹp cây xà cừ, khung cảnh lá xanh chen lẫn lá vàng mùa thu đẹp đẽ, quyến rũ lòng người.

- Nhược điểm là mùa mưa bão mất công tỉa bớt cành phòng khi bị đổ.

Câu 4. 

Văn bản được viết thể hiện sự đẹp đẽ của cõi lá, cảnh vật Hà Nội và sự thay đổi của con người vào cõi lá mùa xuân:

- Tìm hiểu cái tôi, chất trữ tình của nhà văn thể hiện qua bài tản văn. 

- Chất trữ tình là sự thể hiện trực tiếp những suy nghĩ và tình cảm, cảm xúc chủ quan của người viết đứng trước con người và sự việc được nói tới.

- Chú ý tìm hiểu ngôn ngữ của văn bản.

- Xác định chủ đề văn bản muốn gửi đến người đọc.

- Tìm những từ ngữ và hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của người viết.

Câu 5.

- Chủ đề của văn bản: Thể hiện vẻ đẹp của “Cõi lá” Hà Nội cùng những tác động của nó đến con người.

- Ý nghĩa thông điệp của văn bản “Cõi lá”: Mỗi loài cây lại mang trong mình những nét đẹp riêng. Và những cảnh vật đẹp sẽ làm cho con người ta như trẻ lại. Vẻ đẹp của chúng khiến ta dù trẻ, dù già, dù ở gần hay ở xa đều nhớ về nó.

Câu 6.

Một vài biểu hiện của nét đẹp văn hóa:

+ “Chín cây bồ đề trên đường Trần nhân Tông làm thành một khoảng trời trong veo màu thạch lựu. Những chiếc lá non đung đưa trong gió như có tiếng chuông chùa huyền hoặc vọng về từ cõi thanh tao u tịch.”

+ “Nhiều người Hà nội chẳng có việc gì cũng vòng xe qua đoạn phố đông mà chật chội... này chỉ để ngắm nhìn một chút sắc lá ngọt ngào như mật chảy tháng Giêng”.

+ “Cô em gái của tôi sống xa Tổ Quốc đã hai chục năm có lẻ. Mỗi lần gọi điện về, nó lại hỏi con đường ven Hồ Gươm mùa này lá đã rụng? Lạ thế! Mùa nào cũng hỏi như vậy […]”.

+ “Nhìn chung thì vòng đời của một chiếc lá bồ đề dù được mọc ra từ Hà Nội hay ở nơi Phật tổ Thích Ca Mâu Ni thuyết pháp cũng chỉ kéo dài không đến một năm.”

+ “Lá của những cây sấu cổ thụ ở phía đường Đinh Tiên Hoàng. Lá bằng lăng, lá bàng đỏ chói trên đường Lê Thái Tổ.”

---------------------------------- 

Trên đây Topbee đã mang tới cho các bạn những kiến thức bổ ích qua bài Đọc hiểu Cõi lá. Hi vọng những kiến thức trên sẽ giúp các bạn đạt được kết quả cao trong học tập.