Đọc hiểu Nếp nhà của Nguyễn Khải (2 đề)

"Nếp nhà" là một trong những tác phẩm nổi bật của nhà văn Nguyễn Khải. Hãy cùng Topbee trả lời những câu hỏi đề Đọc hiểu Nếp nhà nhé!

Đọc hiểu Nếp nhà (Đồng tiền do may mắn) - Đề số 1

Đọc đoạn trích:

Đồng tiền do may mắn mà có, do thời thế đổi thay mà có rất dễ là mầm mống của nhiều tai họa. Vì người có tiền chưa kịp học cách tôn trọng đồng tiền, sai khiến đồng tiền. Ở cải nhà này, theo tôi biết, chưa bao giờ họ mua vẻ số. Cũng không thờ cúng ông thần bà thánh nào, ngoại trừ ngày giỗ để anh em con cháu có dịp gặp gỡ nhau. Họ không cầu gặp may mắn, không săn đón may mắn. Họ chỉ nhận những cái đáng nhận. Bà cụ vẫn đi lễ các chùa miều đền phủ với bạn bè nhưng bà không khẩn. Bà cũng chưa từng xem tưởng, xem bói, xin xăm. Ngày chủ tôi mắt mọi việc hậu sự chỉ một mình cô tôi lo liệu, không hỏi han bất cứ ai, không xem giờ xem ngày gì cả Việc cưới xin của các con cũng thế. Đưa con gái đi, đón con dâu về tuyệt đối không có xem tháng xem ngày. Trong một lần trò chuyện, bà hỏi tôi: "Anh có phân biệt được người giàu lương thiện và kẻ giàu bất lương không?" "Trong bao lâu?" "Trong một lần tiếp xúc" "Thế thì khó!" Bà bảo, bà vẫn phân biệt được. Những đứa giàu lên do cướp đoạt, lừa đảo nói chuyện một lúc là biết. Bọn họ khinh người rẻ của lắm. Họ không tin một ai cả, càng không tin còn có lòng tốt ở đời. Họ chỉ tin có tiền.

(Trích Nếp nhà, Tuyển tập Hà Nội trong mắt tôi-Nguyễn Khải, nguồn Internet) 

Thực hiện các yêu cầu sau

Câu 1. Xác định ngôi kể trong đoạn trích.

Câu 2. Dựa vào đoạn trích cho biết vì sao đồng tiền do may mắn mà có rất dễ là mầm mống của nhiều tai hoạ?

Câu 3. Theo Anh/Chị thế nào là “người giàu lương thiện và kẻ giàu bất lương" được thể hiện trong đoạn trích?

Câu 4. Anh/Chị hãy nhận xét quan niệm về cách sống của nhân vật bà cô trong những câu văn sau: “Họ không cầu gặp may mắn, không săn đón may mắn. Họ chỉ nhận những cái đáng nhận. Bà cụ vẫn đi lễ các chùa miếu đền phủ với bạn bè nhưng bà không khấn. Bà cũng chưa từng xem tướng, xem bói, xin xăm”?

Gợi ý đáp án

Câu 1: Ngôi kể trong đoạn trích là ngôi thứ ba

Câu 2: Đồng tiền được mô tả như một phần của may mắn, nhưng cũng dễ dàng là vì người có tiền chưa kịp học cách tôn trọng đồng tiền, sai khiến đồng tiền. 

Câu 3: "Người giàu lương thiện" và "kẻ giàu bất lương" được thể hiện qua cách họ đối xử với tiền bạc và những giá trị đạo đức. Những người giàu lương thiện thường được mô tả là những người có lòng tử tế, chân thành, và có ý thức trách nhiệm với cộng đồng. Ngược lại, những kẻ giàu bất lương thường là những người lừa đảo, tham lam, không ngần ngại gian lận, và chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân, quan tâm đến đồng tiền mà không để ý đến đạo đức, không có tấm lòng thương người.

Câu 4: Quan niệm sống của nhân vật bà cô trong đoạn văn phản ánh một lối sống đạo đức và giản dị. Bà không mơ ước về sự giàu có hay may mắn, không tin vào việc săn đón và sử dụng đồng tiền một cách thiếu trách nhiệm. Thay vào đó, bà coi trọng thực tế, bà quan tâm đến những giá trị tinh thần, những việc làm tốt mà mình đã làm được để giúp đỡ người khác mà không màng đến vật chất. Điều đó thể hiện bà là một người giữ được những giá trị truyền thống và đạo đức.

Đọc hiểu Nếp nhà (Một đại gia đình) - Đề số 2

Một đại gia đình gồm hai con trai, hai con dâu, một gái, một rể và những đứa con của họ vẫn sống chung dưới một mái nhà, ăn chung một bếp ăn. Thiên hạ thì chia ra, bà cụ lại gom vào. Vẫn rất êm thấm mới lạ chứ. Nếp nhà đã thắng được tự do của cá nhân sao? Phải nói thêm, cái nếp nhà này cũng ít ai theo kịp. Người con dâu cả vốn là con gái Hàng Bồ, đỗ đại học, là một cô gái kiêu hãnh, tự tin, không dễ nhân nhượng. Ai cũng nghĩ hai người đàn bà, một già một trẻ, cùng sắc sảo sẽ rất khó chấp nhận nhau. Vậy mà họ ăn ở với nhau đã mười lăm năm chả có điều tiếng gì. Người chị của cô con dâu đến nói với bà cô tôi: “Bác chịu được tính nó thì con cũng phục thật đấy”. Bà cải chính: “Đúng là tôi có phần phải chịu nó nhưng nó cũng có phần phải chịu tôi, mỗi bên chịu một nửa”…

[…] Năm ngoái khu phố có yêu cầu bà cụ báo cáo về nếp sống gia đình cho hàng phố học tập. Bà từ chối, khi tôi lại thăm, bà nói riêng: “Cái chuyện ấy ai cũng biết cả, chỉ khó học thôi”. Tôi cười: “Lại khó đến thế sao”? Bà cụ nói: “Trong nhà này, ba đời nay, không một ai biết tới câu mày, câu tao. Anh có học được không”? À, thế thì khó thật. Theo bà cụ, thời bây giờ có được vài trăm cây vàng không phải là khó, cũng không phải là lâu, nhưng có được một gia đình hạnh phúc phải mất vài đời người, phải được giáo dục vài đời. Hạnh phúc không bao giờ là món quà tặng bất ngờ, không thể đi tìm, mà cũng không nên cầu xin. Nó là cách sống, một quan niệm sống, là nếp nhà, ở trong tay mình, nhưng nhận được ra nó, có ý thức vun trồng nó, lại hoàn toàn không dễ.”

(Trích Nếp nhà – Nguyễn Khải, dẫn theo Tuyển tập Nguyễn Khải, tập III, NXB Văn học, 1996)

Câu 1 : Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản?

Câu 2 : Nội dung chính của đoạn trích trên?

Câu 3 : Cuộc sống của gia đình “bà cô tôi” có gì đặc biệt? Anh (chị) nhận xét như thế nào về “nếp nhà” ấy?

Câu 4 : Anh (chị) có đồng tình với quan điểm hạnh phúc của nhân vật “bà cô tôi” ở đoạn trích trên không? Vì sao?

Gợi ý đáp án

Câu 1. 

Phương thức biểu đạt chính của văn bản là tự sự.

Câu 2.

Nội dung chính của đoạn trích trên:

- Cuộc sống – nếp nhà của gia đình “bà cô tôi”. Đó là cuộc sống của một gia đình nhiều thế hệ, tôn trọng và yêu thương lẫn nhau. Đồng thời cũng là nề nếp gia đình, là văn hóa ứng xử để tạo nền tảng một gia đình hạnh phúc.

Câu 3

Nội dung chính của đoạn trích trên:

- Cuộc sống – nếp nhà của gia đình “bà cô tôi”. Đó là cuộc sống của một gia đình nhiều thế hệ, tôn trọng và yêu thương lẫn nhau

- Đồng thời cũng là nề nếp gia đình, là văn hóa ứng xử để tạo nền tảng một gia đình hạnh phúc

Câu 4

Trình bày được suy nghĩ riêng của mình theo hướng làm rõ và khẳng định hoặc phủ định ý kiến “Hạnh phúc không bao giờ là món quà tặng bất ngờ, không thể đi tìm, mà cũng không nên cầu xin. Nó là cách sống, một quan niệm sống, là nếp nhà, ở trong tay mình, nhưng nhận được ra nó, có ý thức vun trồng nó, lại hoàn toàn không dễ.”

- Nếu lập luận theo hướng khẳng định ý kiến trên là đúng, học sinh cần nhấn mạnh: Hạnh phúc cần được vun trồng từ bàn tay của những người biết trân quý, nâng niu hạnh phúc. Hạnh phúc cá nhân không thể tách rời nếp nhà. Và để hạnh phúc của mỗi gia đình được trọn vẹn, mỗi người phải biết “chịu” nhau một chút. Hạnh phúc được ươm mầm, chắt chiu mỗi ngày, mỗi người; hạnh phúc không dễ tìm cũng không thể cầu xin.

- Nếu lập luận theo hướng phủ định ý kiến trên là đúng, học sinh cần nhấn mạnh: Cuộc sống muôn hình vạn trạng nên sắc màu của hạnh phúc cũng thật phong phú, đa dạng.

- Nếu lập luận cả theo hướng vừa khẳng định vừa phủ định ý kiến thì cần kết hợp cả hai nội dung.