Đọc hiểu Thuật hứng 24 (trắc nghiệm)

Tư tưởng trung quân ái quốc đã song hành cùng với tên tuổi của Nguyễn Trãi xuyên suốt hành trình đến với thi ca của ông. Không những sở hữu tư tưởng đó qua bài đọc hiểu Thuật hứng 24 sẽ mang đến một Nguyễn Trãi với tâm hồn lãng mạn của một thi sĩ hiện đại thời bấy giờ.

Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:

Công danh đã được hợp về nhàn,

Lành dữ âu chi thế nghị khen.

Ao cạn vớt bèo cấy muống,

Đìa thanh phát cỏ ương sen.

Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc,

Thuyền chở yên hà nặng vạy then.

Bui có một lòng trung lẫn hiếu,

Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen

(Thuật hứng 24 – Nguyễn Trãi, Trích Luận đề về Nguyễn Trãi, NXB Thanh Niên, 2003, tr.87)

Chú thích:

- Hợp: Đáng, nên

- Yên hà: Khói sông

- Bui: duy, chỉ có

- Chăng: chẳng, không.

Đọc hiểu Thuật hứng 24

Câu 1. Thể thơ của bài thơ trên là:

A. Thất ngôn bát cú Đường luật 

B. Thất ngôn xen lục ngôn

C. Ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật

 D. Thơ trường thiên bảy chữ

Câu 2. Trong hai câu thơ đầu, tác giả đã nêu lí do “về nhàn” của mình là:

A. Hết nhiệm kì làm quan và về hưu.

B. Đã đạt được công danh và muốn về hưu dưỡng già.

C. Không còn quan tâm đến việc được, mất, khen, chê ở đời.

D. Sống ẩn dật như thiền sư

Câu 3. Biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu luận

Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc,

Thuyền chở yên hà nặng vạy then. 

A. Đối – Phóng đại

B. Đối – Phóng đại – Nhân hóa

C. Đối – Nhân hóa

D. Đối – Nhân hóa - Ẩn dụ

Câu 4. Hai câu thơ sau sử dụng những biện pháp tu từ gì?

Ao cạn vớt bèo cấy muống

Đìa thanh phát cỏ ương sen

A. Phép đối – Liệt kê

B. Phép điệp - Ẩn dụ

C. Phép đối - Ẩn dụ

D. Phép điệp – Liệt kê

Câu 5. Chữ “công danh” trong câu thơ “Công danh đã được hợp về nhàn” được hiểu theo nghĩa nào?

A. Công cuộc cứu nước.

B. Vì nước vì dân.

C. Sự nghiệp và danh tiếng.

D. Đỉnh cao danh vọng.

Câu 6. Hai câu thơ sau đã thể hiện thái độ và quan niệm về cuộc sống của Nguyễn Trãi như thế nào?

Công danh đã được hợp về nhàn

Lành dữ âu chi thế nghị khen

A. Yêu thích, hài lòng với cuộc sống an nhàn, bình dị ẩn dật nơi thôn dã làng quê. Khi đã được công danh nên lui về nhàn không quan tâm đến chuyện được, mất, khen, chê.

B. Yêu thích, hài lòng với cuộc sống an nhàn, bình dị ẩn dật nơi thôn dã làng quê.

C. Không bon chen, xô bồ mà hài lòng với cuộc sống dù có thiếu thốn vật chất nhưng giàu có về tinh thần.

D. Không màng danh lợi mà chỉ quan tâm đến cuộc sống an nhàn, hưởng thụ, tránh xa thị phi.

Câu 7. Dòng nào không nêu lên đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ:

A. Việt hóa thể thơ Đường luật, sáng tạo thể thơ thất ngôn xen lục ngôn, viết bằng chữ Nôm.

B. Ngôn ngữ bình dị, mộc mạc, gần với lời ăn tiếng nói của nhân dân, sử dụng những từ ngữ thuần Việt.

C. Cách ngắt nhịp linh hoạt, vượt ra khỏi tính quy phạm của thơ Đường luật

D. Bài thơ khung cảnh thiên nhiên đẹp và tâm trạng nhàn nhã, thanh thản của nhân vật trữ tình.

Câu 8. Nêu nội dung chính của bài thơ trên.

Câu 9. Lựa chọn và phân tích cặp thơ đúng với nhận xét: “Dường như tác giả đã thu nhận tất cả vẻ đẹp thiên nhiên vào làm tài sản riêng của mình, đúng như mơ ước “Túi thơ chứa hết mọi giang san””

Câu 10. Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài thơ trên.

Trả lời đọc hiểu

Câu 1: Chọn B. Thất ngôn xen lục ngôn

Giải thích: Thơ Nôm Đường luật thất ngôn xen lục ngôn là sự sáng tạo của Nguyễn Trãi và các nhà thơ Việt Nam thời trung đại nhằm dân tộc hoá một thể thơ vay mượn của nước ngoài, bằng cách lồng các câu sáu chữ vào các vị trí khác nhau trong bài thơ thất ngôn bát cú.

Câu 2: Chọn C. Không còn quan tâm đến việc được, mất, khen, chê ở đời. 

Câu 3: Chọn B. Đối – Phóng đại – Nhân hóa

Giải thích: 

Phép đối: Phong nguyệt - yên hà 

Phóng đại: Phong nguyệt đầy qua nóc - yên hà nặng vạy then

Nhân hóa: Sức nặng của yên hà (Khói và ráng chiều,Sương và mây đẹp)

Câu 4: Chọn A. Phép đối – Liệt kê

Giải thích:

Liệt kê: "ao cạn , vớt bèo , cấy muốn , phát cỏ , ương sen"

Phép đối: “ao cạn - đìa thanh, vớt bèo - phát cỏ, cấy - ương”

Câu 5: Chọn C. Sự nghiệp và danh tiếng.

Giải thích: 

Công - công việc tạo nên sự nghiệp

Danh - danh tiếng

Câu 6: Chọn A. Yêu thích, hài lòng với cuộc sống an nhàn, bình dị ẩn dật nơi thôn dã làng quê. Khi đã được công danh nên lui về nhàn không quan tâm đến chuyện được, mất, khen, chê.

Câu 7: Chọn D. Bài thơ khung cảnh thiên nhiên đẹp và tâm trạng nhàn nhã, thanh thản của nhân vật trữ tình.

Câu 8: Nội dung bài thơ

Bài thơ thể hiện sự lựa chọn của Nguyễn Trãi khi lui về ở ẩn, trở về với cuộc sống hòa mình vào thiên nhiên, với công việc đồng ruộng và rời xa chốn quan trường đầy toan tính. Tuy vậy, ẩn sâu trong tâm hồn ông vẫn là tấm lòng luôn hướng về dân về nước. Bài thơ ca ngợi tâm hồn thanh cao, trái tim yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi.

Câu 9:

Bui có một lòng trung lẫn hiếu,

Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen.

Câu thơ đã cho thấy khí tiết, tấm lòng suốt một đời vì dân vì nước của ông. Nguyễn Trãi đã thể hiện rõ tư tưởng trung quân ái quốc của ông qua nỗi lo cho vận mệnh của đất nước, lo đất nước không thể chiến thắng được đám bè lũ tham quan, lo cho con dân với tương lai phía trước. Đồng thời Nguyễn Trãi cũng bày tỏ sự hối tiếc nhẹ khi đã không cống hiến toàn bộ tài năng của mình cho đất nước. Chính vì luôn mang trong mình lối sống bình yên, ao ước được hòa mình vào thiên nhiên được lầm bạn với gió với trăng, chính từ đam mê đó đã tạo nên nguồn gốccủa tấm lòng đẹp đẽ ấy chính là tư tưởng nhân nghĩa của tác giả. 

Câu 10:

Tác giả Nguyễn Trãi - cái tên đã song hành cùng tư tưởng trung quân ái quốc được bao thế nay biết đến. Sau khi bước vào cửa sổ tâm hồn của Thuật hứng 24 tác giả đã cho chúng ta thấy một Nguyễn Trãi lãng mạn đến nhường nào. Mỗi câu mỗi từ của bài thơ khiến người đọc có thể nhận thấy vẻ đẹp thanh cao của một con người trọng khí tiết trong Nguyễn Trãi. Những nội dung chất chưa trong câu thơ đó đã hoàn toàn lay động trái tim độc giả qua nhân cách và tấm lòng dành trọn cho nhân dân, đất nước của ông. Nguyễn Trãi đã thổi một làn gió nhè nhẹ mang cảm giác bình yên và thanh tịnh của cuộc sống, đó là  làn gió cuốn theo hình ảnh thi vị của thiên nhiên, đó là những tưởng tượng đẹp mắt, đã là những chiêm nghiệm quý báu, tất cả những giá trị đó đã khiến cho bài thơ trở thành một tác phẩm thơ thuật đẹp và tuyệt vời. Từ đó, ta có thể cảm nhận được sự tâm hồn thanh tịnh, đẹp đẽ của Nguyễn Trãi thông qua những dòng thơ tuyệt vời của ông.