Đọc hiểu Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng (Ngữ văn 8 Kết nối tri thức)

Tổng hợp kiến thức trọng tâm của tác phẩm Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng bao gồm Giới thiệu tác giả - tác phẩm, bài soạn, sơ đồ tư duy tác phẩm Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng - SGK Ngữ Văn 8 Kết nối tri thức.

A. Tác giả - Tác phẩm Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng

I. Tác giả

- Trần Thị Hoa Lê sinh năm 1968 tại Ninh Bình, là giảng viên đại học, nhà nghiên cứu văn học.

- Các công trình nghiên cứu chính: Giáo trình Văn học trung đại Việt Nam, tập 2(2015, viết chung), Văn học trào phúng Việt Nam thời trung đại (2017),...

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh xuất xứ

- Văn bản Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng được in trong tạp chí Văn học và Tuổi trẻ, số tháng 9/2022 trang 504 – 505.

2. Thể loại 

Văn bản báo chí

3. Bố cục

Văn bản gồm 3 phần:

- Phần 1 (từ đầu đến “hài hước, mỉa mai – châm biếm, đả kích…”): Giới thiệu về thơ trào phúng và một số giọng điệu cơ bản

- Phần 2 (tiếp đến “sự tiếp nhận của độc giả”): Chi tiết về các giọng điệu cơ bản

- Phần 3 (còn lại): Khái quát về tiếng cười trong thơ trào phúng

4. Giá trị nội dung

Văn bản đề cập, giới thiệu đến những giọng điệu hài hước, châm biếm, mỉa mai, đả kích của tiếng cười trong thơ trào phúng, giúp người đọc hiểu rõ được một bộ phận sáng tác văn học đặc thù. Qua đó thể hiện nét đắc trong nghệ thuật trào phúng trong văn học Việt Nam.

5. Giá trị nghệ thuật

- Luận điểm ngắn gọn, tập trung, sắp xếp theo một trình tự hợp lí.

- Luận cứ xác đáng, toàn diện, nhận xét sâu sắc.

- Luận chứng phong phú, cụ thể, xác thực.

B. Trả lời câu hỏi đọc hiểu bài Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng

Câu 1. Đối tượng miêu tả, thể hiện của văn học trào phúng là gì? Văn bản đã nêu những đối tượng cụ thể nào mà tiếng cười trào phúng thường nhằm tới?

- Đối tượng miêu tả, thể hiện của văn phong trào phúng là những sự vật, sự việc không hoàn hảo, không được trọn vẹn xoay quanh cuộc sống. 

- Văn bản đã nêu những đối tượng giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng là hài hước, mỉa mai - châm biếm, đả kích...

Câu 2. Văn bản đề cập đến những giọng điệu nào của tiếng cười trong thơ trào phúng? Hãy chỉ rõ dấu hiệu để nhận biết từng giọng điệu

- Giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng được văn bản đề cập đến là sự hài hước, khinh bỉ, đả kích và phê phán. Dấu hiệu nhận biết:

+ Hài hước là cách bông đùa, kết hợp các yếu tố mới lạ, lu mờ đi những khuôn khổ thân quen. Hai câu thực và hai câu luận của bài thơ sử dụng câu từ, hình ảnh mang tính đối chất, chế giễu.

+ Khinh bỉ, đả kích là những yếu tố thiếu logic, đi ngược lại với trật tự đạo lí thường tình. Tạo nên tiếng cười phê phán, lên án thói tự mãn, đạo đức giả,…

+ Phê phán mang tính chất phủ nhận gay gắt, quyết liệt thể hiện qua niệm về nhân sinh, đạo đức con người.

Câu 3. Trong các giọng điệu của tiếng cười ở thơ trào phúng mà văn bản đề cập, em cảm thấy thích thú với giọng điệu nào? Vì sao?

Trong các giọng điệu của tiếng cười ở thơ trào phúng mà văn bản đề cập, em cảm thấy thích thú với giọng điệu đả kích. Bởi vì nó là sự phủ nhận gay gắt của đối tượng đồng thời cũng thể hiện được đạo đức và quan niệm về nhân sinh của người viết.

Câu 4. Trình bày cách hiểu của em về nhận định: “Tiếng cười trong văn chương nói chung, thơ trào phúng nói riêng thật phong phú và đa sắc màu như chính cuộc sống. Tiếng cười ấy thật cần thiết để đẩy lùi cái xấu, hướng mỗi con người đến những giá trị cao đẹp hơn”.

- Thơ trào phúng mang đậm màu sắc cuộc sống, phản ánh được những góc trần trụi của cuộc sống.

- Thơ trào phúng dùng tiếng cười để xây dựng tư tưởng, tình cảm cho con người, chống lại cái xấu xa, lạc hậu, thoái hóa, rởm đời, hoặc để đả kích, vạch mặt kẻ thù, đánh vào những tư tưởng, hành động mang bản chất thù địch với con người. 

- Thơ trào phúng vạch mâu thuẫn của sự vật – mâu thuẫn giữa cái bên ngoài và cái thực chất bên trong để làm cho người đọc nhận thấy sự mỉa mai, trào lộng của sự vật; thơ trào phúng thường sử dụng lối nói phóng đại, so sánh, chơi chữ hay lời nói sâu cay.

Câu 5. Vận dụng trí thức từ văn bản Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng. em hãy cho biết: Hai bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu và Lai Tân sử dụng những giọng điệu nào của tiếng cười trào phúng?

Hai bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu và Lai Tân sử dụng những giọng điệu: châm biếm, đả kích, mỉa mai. 

---------------------------------- 

Trên đây Topbee đã mang tới cho các bạn những kiến thức tổng hợp về tác giả -  tác phẩm, bài soạn, sơ đồ tư duy của văn bản Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng. Những câu trả lời dựa trên ngữ liệu văn bản, được chắt lọc kỹ càng đảm bảo chính xác nhất. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này, chúc các bạn học tốt.