Đọc hiểu Những ngôi sao xa xôi (Ngữ Văn 8 Kết nối tri thức)

Tổng hợp kiến thức trọng tâm của tác phẩm Những ngôi sao xa xôi bao gồm Giới thiệu tác giả - tác phẩm, bài soạn, sơ đồ tư duy tác phẩm Những ngôi sao xa xôi - SGK Ngữ Văn 8 Kết nối tri thức.

A. Tác giả - Tác phẩm Những ngôi sao xa xôi

I. Tác giả

1. Tiểu sử

- Lê Minh Khuê tên khai sinh là Lê Thị Minh Khuê sinh ngày 6 tháng 12 năm 1949 tại quê ngoại Lan Châu, Nông Cống, tỉnh Thanh Hoá

- Là nhà văn nữ Việt Nam chuyên viết truyện ngắn và truyện vừa.  

- Cha mẹ mất sớm, bà lớn lên trong gia đình dì ruột, chú và dì đều là giáo viên trung học.

- Năm 1965, Lê Minh Khuê tham gia lực lượng Thanh niên xung phong chống Mỹ. 

- Năm 1967 bà có những bài báo đầu tiên và năm 1969 bắt đầu viết văn.

- Truyện của bà thay đổi đề tài từ những năm 1984 vì theo bà, người Việt Nam thay đổi ngay từ năm 1975 khi hết chiến tranh, do đó không thể viết như cũ.

2. Sự nghiệp văn học

a. Tác phẩm chính

Nhà văn Lê Minh Khuê được biết đến với các tác phẩm tiêu biểu như: Tôi đã không quên, Một chiều xa thành phố, Bi kịch nhỏ, Trong làn gió heo may, Những dòng sông, buổi chiều, cơn mưa, Những ngôi sao, Trái đất, dòng song, The Stars, The Earth, The River, Fragile come un raggio di sole, Màu xanh man trá, Đoạn kết, Một ...

b. Phong cách nghệ thuật

- Là một nhà văn có phong cách độc đáo, sáng tạo và mang trong mình nguồn cảm hứng sâu sắc từ những vấn đề của đất nước và số phận con người trong các giai đoạn lịch sử khác nhau.

- Tác phẩm của Lê Minh Khuê không chỉ là sự sáng tạo, mà còn là một sự đổi mới mạnh mẽ trong diện mạo văn xuôi hiện đại của Việt Nam. 

- Sử dụng các kỹ thuật nghệ thuật để khám phá tâm hồn con người và truyền tải những thông điệp sâu sắc về cuộc sống, tình yêu, và xã hội.

- Ông tạo ra những nhân vật sống động, đa chiều và đầy tình cảm, mang lại cho độc giả sự đồng cảm và nhìn nhận sâu sắc về con người và thế giới xung quanh.

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

Tác phẩm "Những ngôi sao xa xôi" ra đời vào năm 1971, trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra với sự ác liệt. Lúc đó, tác giả đã trải qua giai đoạn làm chiến sĩ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Thể loại

Truyện ngắn

3. Giá trị nội dung

Trong tác phẩm ngắn "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Khuê, tâm hồn trong trẻo và ước mơ đầy mơ mộng cùng tinh thần lạc quan, dũng cảm và nghị lực mạnh mẽ của những cô gái thanh niên xung phong trên đường Trường Sơn được miêu tả chi tiết. Đây là hình ảnh đẹp và đáng tự hào của thanh niên, thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm chiến đấu chống lại Mỹ.

4. Nghệ thuật

- Sử dụng ngôi kể thứ nhất thông qua nhân vật Phương Định, tạo nên một phong cách kể chuyện tự nhiên, gần gũi và chân thực. 

- Lê Minh Khuê sử dụng ngôn ngữ sôi động, sinh động và trẻ trung trong truyện ngắn này. Cách viết nhẹ nhàng, tươi sáng và thú vị, tạo ra một không gian truyền tải cảm xúc tốt hơn và giúp người đọc dễ dàng hòa mình vào câu chuyện.

- Tác giả thành công trong việc miêu tả tâm lý nhân vật trong truyện. Qua từng chi tiết và hành động của nhân vật, người đọc có thể hiểu rõ hơn về suy nghĩ, cảm xúc và động lực của các nhân vật. 

B. Soạn bài Những ngôi sao xa xôi

Câu 1: Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy? Ngôi kể đó có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện nội dung câu chuyện?

Trả lời: 

- Truyện được truyền đạt thông qua ngôi kể thứ nhất của nhân vật chính là Phương Định. Việc sử dụng ngôi kể này tạo ra một góc nhìn phù hợp để tái hiện cảnh thực khốc liệt của chiến tranh và tâm hồn con người.

- Bằng cách kể từ góc nhìn của Phương Định, người đọc dễ dàng lắng nghe những trải lòng, những suy nghĩ và những trăn trở của nhân vật chính. Ngôi kể thứ nhất giúp mang lại sự gần gũi, chân thực và sâu sắc trong việc tái hiện các trạng thái tâm lý, cảm xúc và trăn trở của con người trong bối cảnh chiến tranh đầy khắc nghiệt.

Câu 2: Câu chuyện diễn ra trong không gian, thời gian nào?

Trả lời: 

"Những ngôi sao xa xôi" là câu chuyện về cuộc sống chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong là Phương Định, Nho và chị Thao, tổ trinh sát trên mặt đường. Họ bước vào cuộc sống khắc nghiệt này trong một hang động đặt trên một đỉnh cao quan trọng trên tuyến đường Trường Sơn, trong thời kỳ đấu tranh chống lại cuộc xâm lược của Mỹ.

Những năm tháng đó, vùng địa điểm mà họ đang chiến đấu trở thành một điểm trọng yếu trên tuyến đường Trường Sơn. Trong hang động hẻo lánh đó, cuộc sống của ba cô gái trở nên khắc nghiệt và căng thẳng. Họ phải đối mặt với những khó khăn hàng ngày, từ sự thiếu thốn vật chất đến sự nguy hiểm đe dọa từ quân địch. Nhưng bên cạnh đó, họ cũng tỏ ra mạnh mẽ, kiên cường và sẵn sàng hy sinh cho mục tiêu chung của cuộc chiến.

Câu 3: Tóm tắt những sự kiện chính trong đoạn trích?

Trả lời: 

"Những ngôi sao xa xôi" mang đến câu chuyện về cuộc sống chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong, tổ trinh sát mặt đường, gồm Phương Định, Nho và chị Thao. Họ sống trong một hang động cao trên một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kỳ kháng chiến chống lại Mỹ. Nhiệm vụ của họ là quan sát các máy bay địch ném bom, đo lường khối lượng đất đá để san lấp những hố bom do địch tạo ra, đánh dấu các quả bom chưa nổ và phá bom.

Dù công việc của họ đầy nguy hiểm và luôn đối mặt với sự nguy hiểm và cái chết, cuộc sống của ba cô gái không mất đi những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ. Họ vẫn tìm thấy những khoảnh khắc thảnh thơi, thơ mộng trong cuộc sống hàng ngày. Dù mỗi người mang một cá tính riêng, ba cô gái vẫn rất gắn bó và yêu thương nhau. Mỗi bước đi trên đường Trường Sơn, họ trở thành những ngôi sao xa xôi, tỏa sáng trong bầu trời u ám của cuộc chiến, biểu tượng cho sự kiên cường, tình yêu và lòng dũng cảm của tuổi trẻ Việt Nam.

Câu 4: Nhân vật chính trong truyện là những ai? Trình bày cảm nhận của em về nét chung khiến họ gắn bó với nhau như trong một gia đình và những nét riêng ở mỗi người?

Trả lời: 

- Nhân vật chính trong câu chuyện là ba cô gái: Phương Định, Thao và Nho.

- Nét chung:

+ Ba cô gái đều thuộc thế hệ thanh niên xung phong, đầy tuổi trẻ, trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ ác liệt. Họ từ bỏ gia đình, quê hương và trường lớp để tham gia cuộc sống khắc nghiệt trên chiến trường, nơi mà sự sống và cái chết luôn hiện hữu trong nháy mắt.

+ Cả ba cô gái đều sở hữu những phẩm chất cao đẹp của những chiến sĩ thanh niên xung phong: gan dạ, dũng cảm và trách nhiệm đối với nhiệm vụ, không sợ hi sinh.

+ Họ có mối quan hệ đồng đội chặt chẽ và gắn bó mật thiết. Tinh thần đoàn kết và sự quan tâm chăm sóc lẫn nhau giữa họ là điều hiển nhiên.

+ Dù sống trong môi trường khắc nghiệt và hiểm nguy của chiến trường, cả ba cô gái vẫn giữ được niềm tin và lạc quan, yêu đời. Tâm hồn của họ phong phú và dễ cảm xúc, đầy ước mơ và mơ mộng tính tuổi thanh xuân.

- Nét riêng:

Nho là một cô gái trẻ tuổi, xinh xắn và tinh nghịch. Cô thường thể hiện sự ngây thơ và thích nũng nịu với Thao và Phương Định. Tuy nhiên, khi đến lúc chiến đấu, cô biến đổi thành một con người mạnh mẽ, dũng cảm và hành động nhanh nhẹn.

Câu 5: Hình ảnh "em gái tiền phương" trong bài thơ Lá đỏ và những nữ thanh niên xung phong trong truyện Những ngôi sao xa xôi gợi cho em suy nghĩ gì về tuổi trẻ Việt Nma trong những năm chiến tranh?

Trả lời: 

Những thanh niên Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ là những người trẻ trung, dũng cảm và tinh thần học hỏi cao, sẵn sàng đóng góp cho tương lai của đất nước. Họ không sợ hiểm nguy và khó khăn, luôn hướng tới mục tiêu tự do và độc lập cho dân tộc.

---------------------------------- 

Trên đây Topbee đã mang tới cho các bạn những kiến thức tổng hợp về tác giả -  tác phẩm, bài soạn, sơ đồ tư duy của văn bản Những ngôi sao xa xôi. Những câu trả lời dựa trên ngữ liệu văn bản, được chắt lọc kỹ càng đảm bảo chính xác nhất. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này, chúc các bạn học tốt.