Cảm nhận bài thơ Chợ tết của Đoàn Văn Cừ

Nhắc tới thơ Đoàn Văn Cừ ta nghĩ ngay một nhà thơ với ngòi bút dồi dào mà rực rỡ. ‘’Chợ Tết’’ là bài thơ như thế.

Dàn ý Cảm nhận bài thơ Chợ tết của Đoàn Văn Cừ

1. Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần cảm nhận (bài thơ Chợ tết)

2. Thân bài

- Hoàn cảnh sáng tác: Đây là bài thơ đầu tiên của Đoàn Văn Cừ  được xuất hiện trên Báo Ngày Nay của nhóm Tự Lực Văn Đoàn, vào dịp Tết Kỷ Mão 1939.

- 4 câu thơ đầu: 

+ Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi’’ là hình ảnh mô tả bầu trời đang chuyển từ màu trắng sang màu đỏ khi mặt trời mọc.

+ Sương hồng lam là hình ảnh mô tả sương mù màu hồng lam, "hồng lam" được nhân hóa đang "ôm ấp" nóc nhà tranh nơi thôn ấp tạo nên một cảnh tượng đẹp và ấm áp.

+ Hình ảnh mô tả con đường bên mép đồi xanh, được vẽ viền trắng tạo nên một cảnh tượng đẹp mắt.

+ Hình ảnh con người hoạt động vô cùng sôi nổi trong dịp Tết được hiện lên.

- 6 câu tiếp:

+ Người dân đang kéo những hàng hoa, cây cảnh, đồ chơi Tết trên cỏ biếc, tạo nên một cảnh tượng vui vẻ và sôi động. 

+ Những đứa trẻ đang chạy nhảy vui vẻ trong áo đỏ, tạo nên một cảnh tượng đáng yêu và đầy sức sống.

+ Những cụ già đang đi bộ chống gậy

+ Cô gái đang mặc yếm thắm, che môi cười lặng lẽ

+ Em bé đang nép đầu bên cô mẹ, tạo nên một cảnh tượng gia đình ấm áp và đầy tình thương.

- Đoạn thơ đã tạo nên một bức tranh sinh động về cảnh Tết trên vùng nông thôn, với những hoạt động đa dạng và những hình ảnh đáng yêu, tươi vui.

- Mô tả cảnh chợ vào cuối ngày, khi mọi hoạt động bắt đầu giảm nhẹ và bầu không khí của buổi tối đang tràn ngập.

3. Kết bài

- Tình cảm của nhà thơ đối với bài thơ.

- Nội dung chính của tác phẩm.

Cảm nhận bài thơ Chợ tết của Đoàn Văn Cừ

      Thơ Đoàn Văn Cừ như “những bông hoa mộc ngoài vườn kia, cứ lặng lẽ tỏa hương, có đến gần mới cảm hết được”. Quả thật, suốt hơn 60 năm cầm bút ông đã cống hiến cho đời, cho người biết bao bài thơ hay. Một trong những tác phẩm được coi như một hiện tượng, gây xôn xao trong giới cầm bút thời bấy giờ phải kể đến tác phẩm Chợ Tết của Đoàn Văn Cừ.

      “Chợ tết” là bài thơ tả cảnh chợ Tết  rất sinh động. Đây là bài thơ đầu tiên của Đoàn Văn Cừ  được xuất hiện trên Báo Ngày Nay của nhóm Tư Lục Văn Đoàn, vào dịp Tết Kỷ Mão 1939. Đoạn thơ miêu tả cảnh đẹp của một ngày Tết trên vùng nông thôn. Cảnh tượng được mô tả rất sống động và chi tiết, giúp người đọc hình dung được cảnh vật và cảm nhận được không khí Tết đang đến gần.

"Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi,
Sương hồng lam ôm ấp nóc nhà tranh,
Trên con đường viền trắng mép đồi xanh,
Người các ấp tưng bừng ra chợ Tết."

      Mở đầu bài thơ tác giả đã mở ra cho người đọc một khung cảnh chợ tết với thiên nhiên sống động, tươi vui. ‘’Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi’’ là hình ảnh mô tả bầu trời đang chuyển từ màu trắng sang màu đỏ khi mặt trời mọc.

      Sương hồng lam là hình ảnh mô tả sương mù màu hồng lam, "hồng lam" được nhân hóa đang "ôm ấp" nóc nhà tranh nơi thôn ấp tạo nên một cảnh tượng đẹp và ấm áp. Nóc nhà tranh là một loại nhà dân gian của Việt Nam. Tác giả đã rất thành công khi sử dụng ngôn ngữ giản dị, hình ảnh sinh động để tạo nên một bức tranh không khi đặc trưng về cuộc sống và văn hóa dân gian trong dịp Tết. Hình ảnh mô tả con đường bên mép đồi xanh, được vẽ viền trắng tạo nên một cảnh tượng đẹp mắt. Một không gian sôi nổi và nhộn nhịp được hiện lên ‘’Người các ấp’’ đang tưng bừng ra chợ Tết, chuẩn bị cho ngày Tết sắp tới. Hình ảnh con người hoạt động vô cùng sôi nổi trong dịp Tết được hiện lên: ‘’Họ vui vẻ kéo hàng trên cỏ biếc’’ Người dân đang kéo những hàng hoa, cây cảnh, đồ chơi Tết trên cỏ biếc, tạo nên một cảnh tượng vui vẻ và sôi động. Những đứa trẻ đang chạy nhảy vui vẻ trong áo đỏ, tạo nên một cảnh tượng đáng yêu và đầy sức sống. Những cụ già đang đi bộ chống gậy, tạo nên một cảnh tượng trầm lắng và đầy cảm xúc. Cô gái đang mặc yếm thắm, che môi cười lặng lẽ, tạo nên một cảnh tượng dịu dàng và tình cảm. ‘’Thằng em bé nép đầu bên yếm mẹ’’ Em bé đang nép đầu bên cô mẹ, tạo nên một cảnh tượng gia đình ấm áp và đầy tình thương. Đoạn thơ này mô tả một cảnh tượng hài hước và đáng yêu. Hai người thôn gánh lợn đang chạy đi phía trước, trong khi con bò vàng đáng yêu đuổi theo sau. Cảnh tượng này có thể tượng trưng cho sự vui vẻ và niềm vui trong cuộc sống hàng ngày. Nó cũng có thể thể hiện sự hòa hợp và tình đồng đội giữa con người và động vật. Đoạn thơ này mang lại một cảm giác vui nhộn và lạc quan, và có thể gợi lên hình ảnh một cảnh vui chơi và hài hước. Hai người đang gánh lợn chạy đi đầu, con bò vàng ngộ nghĩnh đuổi theo sau, tạo nên một cảnh tượng vui nhộn và đầy sức sống. Cảnh sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa và tia nắng tía nháy trong ruộng lúa tạo nên một cảnh tượng tươi mát và rạng rỡ. Núi uốn mình trong chiếc áo thêu xanh và đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh tạo nên một cảnh tượng hài hòa và thơ mộng. Hình ảnh người mua bán ra vào đầy cổng chợ, con trâu đứng vờ rim hai mắt ngủ và người khách nói bô bô tạo nên một cảnh tượng bình dị và thân thiện. 

‘’Anh hàng tranh kĩu kịt quẩy đôi bồ’’ Mô tả về anh hàng tranh kĩu kịt quẩy đôi bồ, thầy khoá gò lưng trên cánh phản và cụ đồ nho vuốt râu cằm nhẩm đọc vài hàng câu đối đỏ tạo nên một cảnh tượng đa dạng và phong phú. Hình ảnh bà cụ lão bán hàng bên miếu cổ và chú hoa man đầu chít chiếc khăn nâu tạo nên một cảnh tượng đáng yêu và đầy sức sống. Áo cụ lý bị người chen sấn kéo,về áo cụ lý bị người chen sấn kéo và lũ trẻ con mải ngắm bức tranh gà tạo nên một cảnh tượng hỗn độn và vui nhộn.

Cuối cùng, hình ảnh mấy cô gái ôm nhau cười rũ rượi và anh chàng bán pháo dưới cây đa tạo nên một cảnh tượng vui vẻ và sôi động. Đoạn thơ đã tạo nên một bức tranh sinh động về cảnh Tết trên vùng nông thôn, với những hoạt động đa dạng và những hình ảnh đáng yêu, tươi vui. Sáu câu thơ cuối tập trung mô tả cảnh chợ vào cuối ngày, khi mọi hoạt động bắt đầu giảm nhẹ và bầu không khí của buổi tối đang tràn ngập. Cảnh chợ tưng bừng vào cuối ngày mang lại ấn tượng về sự sôi động và năng động của nơi này. Việc mô tả chuông tối bên chùa văng vẳng đánh tạo nên một bức tranh về không khí huyền bí và tĩnh lặng. Con đường đi các làng hẻo lánh và những người quê lượt trở ra về tạo nên hình ảnh những người lao động vất vả quay về sau một ngày làm việc. Đoạn thơ mô tả một cảnh vật tự nhiên mà có thể gợi lên cảm xúc về sự thay đổi của thời gian và sự trôi chảy của cuộc sống. Ánh dương vàng chiếu sáng lên cỏ, tạo ra một hình ảnh ấm áp và tươi sáng. Tuy nhiên, việc lá đa rụng tơi bời quanh quán chợ có thể ngụ ý về sự trôi qua của thời gian và sự thay đổi không ngừng trong cuộc sống. Hình ảnh của lá đa rụng tơi bời có thể thể hiện sự mộng mơ, yên bình hoặc thậm chí là sự buồn bã về sự tiêu tan của một thời gian tươi đẹp hoặc sự đổi mới liên tục trong cuộc sống.

Sự kết hợp giữa ánh dương và lá rụng cũng có thể gợi nhớ về sự phong phú và đa dạng của cuộc sống, nơi cái mới thay thế cái cũ và sự thay đổi là không tránh khỏi. Ánh dương vàng trên cỏ kéo lê thê tạo nên một cảm giác trầm bổng và huyền bí, như là sự chuyển giao từ ngày sang đêm.

Trang thơ góp một đường cày
Nước non gieo hạt mong ngày nở hoa

      Nhà thơ Đoàn Văn Cừ là như thế, tác giả đã dâng hiến cho đời những bài thơ đạt đến độ tinh xảo. Và bài thơ Chợ Tết đã giúp người đọc cảm nhận rõ rệt phong vị Tết đặc trưng của đất Việt, để ngày lễ truyền thống là dịp để ta cảm nhận rõ rệt sự bình yên mà vô cùng đẹp đẽ. 

Bài làm của bạn Kim Dung - Sinh viên khoa ngữ văn trường Đại học Sư phạm Hà Nội