Đọc hiểu Ai qua là bao chốn xa (2 đề)

Trả lời câu hỏi Đọc hiểu Ai qua là bao chốn xa chính xác nhất, bám sát cấu trúc chấm điểm của các Đề thi Ngữ văn phần Đọc hiểu.

Nội dung bài Ai qua là bao chốn xa

"Nhà" chỉ là một từ ngắn ngủi, nhưng hàm nghĩa của nó thì có thể rất mênh mông.

"Nhà" trong nỗi buồn của bạn là căn biệt thự vắng người và mỗi khi có người thì đầy tiếng cãi vã. 

"Nhà" trong ký ức của tôi là nơi tôi chạy quanh chân ba trong cái sản nhỏ có trồng những cây cà chua khi tôi chưa đầy ba tuổi. 

"Nhà" trong nỗi nhớ của cô bạn thân vừa dọn qua khu phố mới kín cổng cao tường, chính là cái xóm nhỏ ồn ào mà thân mật, những ngôi nhà cũ có hàng rào thấp và thưa, nơi người này có thể đứng ngoài đường mà lơ đãng ngỏ vô phòng khách nhà người khác.

“Nhà" đối với những người xa quê hương chính là cái dải đất hình chữ S nhỏ nhắn bên bờ biển Đông và đối với những phi hành gia làm việc trên trạm không gian, "nhà" có thể chính là viên ngọc xanh tuyệt đẹp ngoài vũ trụ kia đang quay rất chậm.

“Nhà" cũng có thể là tình yêu của một ai đó dành cho ta, là trái tim ấm áp của một ai đó, nơi mà ta luôn ao ước được chạy đến nâu mình để tìm lại sự bình yên

[...] Bạn của tôi ơi, tôi còn nhớ khi chúng ta còn nhỏ, cùng ngồi chung một chiếc ghế mây dưới tản mận trong vườn nhà, mẹ của bạn đã hát cho chúng ta nghe câu hát này:

“Ai qua là bao chốn xa, thấy đâu vui cho bằng mái nhà..."

Tôi vẫn nhớ, cho đến bây giờ, vẫn nhớ bài hát ấy. Và tôi vẫn nghĩ rằng, nếu không nơi đâu bằng được mái nhà mình, thì điều tối thiểu ta có thể làm cho ký ức của mình là đừng để nó trái nghĩa với sự bình yên. Và rằng đừng đợi đến khi ta "qua bao chốn xa" rồi mới thấy yêu thương nó, vì biết đâu, đến khi ấy thì ta đã không thể nào về lại được.

(Trích Ai qua là bao chốn xa.... Nếu biết trăm năm là hữu hạn, Phạm Lữ Ân, NXB Thế Giới, 2022, tr.11-12)

Đọc hiểu Ai qua là bao chốn xa (Tự luận) - Đề 1

Câu 1: Theo tác giả, “nhà” đối với những người xa quê hương là gì? 

Câu 2: Chỉ ra và gọi tên thành phần biệt lập trong câu: Bạn của tôi ơi, tôi còn nhớ khi chúng ta còn nhỏ, cùng ngồi chung một chiếc ghế mây dưới tán mận trong vườn nhà, mẹ của bạn đã hát cho chúng ta nghe câu hát này. 

Câu 3: Em hiểu như thế nào về câu: Và rằng đừng đợi đến khi ta “qua bao chốn xa” rồi mới thấy yêu thương nó, vì biết đâu, đến khi ấy thì ta đã không thể nào về lại được.

Câu 4: Qua đoạn trích, hãy viết tiếp nội dung cho câu: “Nhà” trong em là… và lí giải vì sao em viết như thế. 

Trả lời

Câu 1: 

- “Nhà” đối với những người xa quê hương chính là cái dải đất hình chữ S nhỏ nhắn bên bờ biển Đông. 

Câu 2: 

- Thành phần biệt lập cảm thán: Bạn của tôi ơi

Câu 3: 

- Câu nói trên muốn nhắn nhủ đến độc giả thông điệp về trân trọng những điều có ở thực tại. Bất cứ ai cũng có thể hối hận trước những điều đã bỏ lỡ, vì vậy hãy đón nhận cuộc sống bằng những yêu thương, những tình cảm trân quý trong mỗi chúng ta. 

Câu 4: 

- “Nhà” trong em là nơi để trở về

- Giải thích: 

+ Dù cho đi bất cứ nơi đâu, nhà vẫn luôn tồn tại trong tâm trí mỗi con người. 

+ Nhà là nơi sẵn sàng chào đón dù cho chúng ta là ai, cuộc sống hiện tại như thế nào. 

+ Nhà là liều thuốc chữa lành tâm hồn, tinh thần vô giá. 

Nội dung bài Ai qua là bao chốn xa

“Nhà” chỉ là một từ ngắn ngủi, nó không đồng nghĩa với sự bình yên, nhưng chúng ta vẫn luôn khao khát rằng nó gắn với sự bình yên. Và khi nào “nhà” trái nghĩa với bình yên thì đó là khởi đầu của sự bất hạnh.

Tôi tin rằng, mái nhà nào cũng từng có lúc đồng nghĩa với niềm vui và cả sự bình yên. Nhưng bạn của tôi ơi, sự bình yên của nhà không phải là điều có sẵn. “Nhà” là phần cứng, còn sự bình yên, hạnh phúc, niềm vui là phần mềm. Gia đình là phần cứng, còn tình yêu và sự thấu hiểu là phần mềm.

Vậy cho nên, sự bình yên là thử phải được thiết lập, và vì thế, có thể tái thiết lập. Nếu ta là một phần của “nhà”, dù chỉ là một phần nhỏ, nếu ta thật mong muốn mái nhà thân yêu của ta có được sự bình yên, hay lại có nó một lần nữa, thì ta phải tham gia vào quá trình thiết lập đó. Bằng một nụ cười xoa dịu, bằng một câu nói vị tha, bằng sự thương yêu nhẫn nhịn, bằng trái tim sẵn sàng sẻ chia, bằng một cái nắm tay thấu hiểu, hay có thể bằng một giọt nước mắt. Dù thế nào cũng không phải bằng sự
buông xuôi. Để kéo những trái tim về gần với nhau. Để biến “nhà” thành một nơi ta phải luyến tiếc khi rời xa và luôn mong mỏi quay về.

Bạn của tôi ơi, tôi còn nhớ khi chúng ta còn nhỏ, cùng ngồi chung một chiếc ghế mây dưới tán mận trong vườn nhà, mẹ của bạn đã hát cho chúng ta nghe câu này

“Ai qua là bao chốn xa, thấy đâu vui cho bằng mái nhà"

(trích Ai qua là bao chốn xa..., Nếu biết trăm năm là hữu hạn – Phạm Lữ Ân, PhuongNam Book, 2012)

Đọc hiểu Ai qua là bao chốn xa (Tự luận) - Đề 2

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản? 

Câu 2: Theo anh/ chị, tại sao nhà và gia đình là phần cứng, còn sự bình yên, hạnh phúc, niềm vui tình yêu và sự thấu hiểu là phần mềm? 

Câu 3: Tác giả viết “…sự bình yên là thứ được thiết lập và vì thế có thể tái thiết lập”. Vậy từ văn bản, hãy cho biết làm thế nào để ta có thể tham gia vào quá trình thiết lập đó? 

Câu 4: Trong văn bản có trích dẫn lời hát: Ai qua là bao chốn xa, thấy đâu vui cho bằng mái nhà. Trong Tràng giang, Huy Cận lại thoáng buồn khi nhớ về một “mái nhà”: Lòng quê dợn vời con nước Không mái hoàng hôn cũng nhớ nhà Theo anh/chị, tình cảm dành cho “nhà” của tác giả Phạm Lữ Ân và Huy Cận có gì tương đồng. Với cá nhân anh/chị, một “mái nhà” có ý nghĩa gì" 

Trả lời

Câu 1: 

- Phương thức biểu đạt: nghị luận 

Câu 2: 

- “Nhà, gia đình” là thứ đã tồn tại, chưa được xây dựng bằng sự yêu thương và niềm hạnh phúc, chưa được bồi dưỡng tình cảm bằng những thấu hiểu, sự sẻ chia. 

- “Bình yên, hạnh phúc, niềm vui tình yêu và sự thấu hiểu” là phần mềm vì: 

+ Đó là những điều cần trải qua thời gian, cần sự đoàn kết, những nỗ lực và cố gắng của các thành viên trong gia đình. 

+ “Phần mền” này đòi hỏi các yếu tố về tâm lí, tinh thần, những năng lượng tích cực của các thành viên trong gia đình. 

Câu 3: 

- Tái thiết lập sự bình yên có thể tham gia bằng hành động sau: 

+ Biết cảm thông và sẻ chia trong cuộc sống. 

+ Trân trọng từ những điều nhỏ bé đến cao cả, đặc biệt những điều đang diễn ra ở thực tại. 

+ Luôn yêu thương, sẻ chia, sống khoan dung, biết nhẫn nhị giữa cá thành viên trong gia đình. 

Câu 4: 

- Điểm giống nhau giữa tình cảm dành cho “nhà” của Phạm Lữ Ân và Huy Cận: 

+ “Nhà” luôn xuất hiện trong tâm trí dù cho ở bất cư nơi đâu.

+ Nỗi nhớ, những cung bậc cảm xúc về nhà vẫn luôn tha thiết mãnh liệt. 

+ Tình cảm của tác giả dành cho nhà cho người đọc thấy được giá trị, vai trò và tầm quan trọng của “nhà” đối với cuộc sống của chúng ta. 

- Ý nghĩa của “nhà” đối với bản thân em: 

+ Nhà là sự chở che, sự bao bọc, là bến đỗ của những bình yên của sự hạnh phúc đối với tâm hồn mỗi con người. 

+ Nhà là nơi chữa lành tâm hồn, là nơi nuôi dưỡng và hình thành nhân cách con người. 

+ Nhà là nơi chứa đựng những kỉ niệm thơ ấu của con người, nhờ có nhà - nơi để trở về sẽ giúp chúng ta biết được những năm tháng đã sống và trải qua như thế nào để từ đó biết trân trọng và yêu thương “nhà” và cuộc sống này hơn.