Đọc hiểu Trăng sáng đầm sen

Trả lời câu hỏi Đọc hiểu Trăng sáng đầm sen: Chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen. Nêu một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình, cho biết tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản. Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị. Nêu dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó.

Đọc đoạn trích sau:

Mấy hôm nay cảm thấy trong lòng bồn chồn không yên. Tối nay hóng mát ngoài sân nhà, bất chợt nhớ đến đầm sen mà ngày nào cũng đi qua, trong đêm trăng đầy đặn như thế này, có lẽ đầm sen sẽ khác hẳn ngày thường chăng. Vầng trăng đang từ từ nhô lên, đã không còn nghe thấy tiếng nô đùa của bọn trẻ chơi trên đường cái bên ngoài bức tường; vợ đang vỗ về thăng Nhuận trong nhà, vừa hát ru, vừa gật gù. Tôi liễn nhè nhẹ khoác chiếc áo khoác lên mình, khép cửa đi ra ngoài.

Trên đường chỉ có mỗi mình tôi, tôi vừa vắt tay ra đằng sau lung vừa rảo bước. Tôi cảm thấy đất trời này là thuộc về tôi, tôi dường như đã thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn. Tôi thích ồn ào, cũng thích yên tĩnh; thích lúc đông vui, cũng ưa lúc một minh. Như trong đêm nay, một mình đi dưới ánh trăng mênh mang, tôi có thể suy tư bất cứ điều gì, và cũng có thể không suy nghĩ gì cả, thế là tôi cảm thấy mình là con người tự do. Ban ngày có những việc bắt buộc phải làm, những điều bắt buộc phải nói, thì lúc này đây, có thể bỏ mặc tất cả. Đây chính là cái hay của lúc đơn độc một mình; tôi có thể tận hưởng khung cảnh trăng sáng đầm sen trước mắt.

Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều. Những bông sen màu trắng lốm đốm tô điểm trên những lớp lá sen, có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong. Một làn gió nhẹ thổi qua, đưa hương thơm man mác, thoang thoảng như tiếng hát trên toà nhà cao tầng từ xa vọng tới. Giây phút này, lá và hoa dường như có chút rung động, như tia chớp truyền khắp đảm sen trong nháy mắt. Những tán lá sen vốn dựa vào nhau dày đặc, lúc này như có vết rạn màu xanh. Dưới những tán lá sen là dòng nước chảy lặng lẽ, đã bị che lấp, không còn nhìn thấy màu sắc của nó; thế nhưng lá sen trong gió lại càng trở nên duyên dáng.

Ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ toả xuống mặt lá sen và hoa sen. Lớp sương mong mỏng phủ trên đảm sen. Lá sen và hoa sen như vừa được tắm gội bằng sữa bò, lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng. Tuy vầng trăng đầy đặn, nhưng bầu trời vẫn bị lớp mây mỏng che phủ, cho nên không được sáng tỏ cho lắm. Nhưng tôi cảm thấy như vậy là vừa phai – ngủ say là việc không thể thiếu được, nhưng chợp mắt cũng cảm thấy dễ chịu khác thường. Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lỗ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như về lên mặt lá sen. Ảnh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ảnh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng.

Xung quanh đầm sen từ xa đến gần, từ cao đến thấp đều là cây cối, trong đó cây dương liễu là nhiều nhất. Các loại cây cối rậm rạp vòng trong vòng ngoài bao quanh cả đầm sen; chỉ có ven đường là còn mấy chỗ trống, như cố tình để dành lại cho ánh trăng vậy. Màu sắc của cây đều âm u, thoạt nhìn như những làn khói; thế nhưng dáng dấp của dương liễu có thể nhận ra ngay từ trong làn khói đó. Trên ngọn cây là dãy núi xa xa lúc ẩn lúc hiện, chỉ là đường viền của núi mà thôi. Giữa những hàng cây cũng có ánh sáng của máy ngọn đèn đường, nhưng trông có vẻ uể oải, như con mắt của người đang ngái ngủ. Lúc này, nơi ổn ảo nhất phải nói là tiếng ve kêu trên cây và tiếng ếch kêu dưới nước; thế nhưng chung ổn ào mặc chúng, còn tôi thì lòng trống rỗng.

Bất chợt nhớ lại quang cảnh hai sen. Hai sen là tập tục của vùng Giang Nam đã có từ lâu, nhưng thịnh hành vào thời Lục Triều, có thể tìm hiểu đôi chút từ những vẫn thơ. Hái sen là việc của các thiếu nữ, các nàng thường vừa chèo thuyền vừa cắt tiếng hát đi hải sen. Các nàng hái sen không cần phải nói nhiều, bởi còn nhiều người đến xem cảnh hai sen. Đó là mùa nhộn nhịp nhất, mà cũng là mùa lãng mạn nhất.
[...]

(Nhiều tác giả, Những câu chuyện đi cùng năm tháng, Ngọc Ảnh biên dịch, NXB Văn học, Hà Nội, 2014, tr. 16 – 19).

Đọc hiểu Trăng sáng đầm sen

Câu 1: Chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen.

Câu 2: Nêu một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình, cho biết tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản.

Câu 3: Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị. Nêu dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó.

Câu 4: Theo bạn, cảm hứng chủ đạo của văn bản là gì?

Câu 5: Trình bày đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen.

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1:

Một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen là: “ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống mặt lá sen và hoa sen”, “lá sen và hoa sen như vừa được tắm gội bằng sữa bò”, “lại được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng”.

Câu 2: 

* Một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình là:

- “Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều…”

- “Một làn gió nhẹ thổi qua, đưa hương thơm man mác, thoang thoáng như tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới… trở nên duyên dáng.”

* Với những chi tiết kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình làm cho đoạn văn trở nên có hồn, sinh động, gợi cảm và hấp dẫn người đọc hơn. Những chi tiết miêu tả cảnh kết hợp trữ tình tạo nên một khung cảnh nên thơ, thơ mộng làm cho hình ảnh trăng hòa quyện với cảnh vật, khung cảnh tuyệt đẹp ấy làm rung động lòng người. Vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật dịu ngọt, thơ mộng ấy thật đẹp biết bao.

Câu 3: 

Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị. Dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó là:

- “Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều…”

- “Những bông sen màu trắng lốm đốm tô điểm trên những lớp lá sen, có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”.

Câu 4: 

Theo em, cảm hứng chủ đạo của văn bản là viết về vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng dịu ngọt, thơ mộng thể hiện niềm xao xuyến khi được thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp của hương sắc nơi đầm sen.

Câu 5: 

Đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen:

- Văn bản được kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình; miêu tả thiên nhiên và con người.

- Văn bản bộc lộ được tư tưởng, tình cảm của tác giả đối với thiên nhiên và con người nơi đây.

- Ngôn ngữ được sử dụng trong văn học là ngôn ngữ có tính nghệ thuật, sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa.

---------------------------------- 

Trên đây Topbee đã mang tới cho các bạn những kiến thức bổ ích qua bài Đọc hiểu Trăng sáng đầm sen. Hi vọng những kiến thức trên sẽ giúp các bạn đạt được kết quả cao trong học tập.