Hướng dẫn phân tích đặc điểm nhân vật

Nhân vật trong văn chương là nơi mà tác giả gửi gắm những tâm tư, tình cảm đặc biệt. Sau đây, mời các em tìm cùng Topbee hiểu bài viết hướng dẫn phân tích đặc điểm nhân vật.

Hướng dẫn phân tích đặc điểm nhân vật

Bước 1: Đọc kĩ tác phẩm cần phân tích, tìm hiểu kĩ về nhân vật cần phân tích

Khi đọc kĩ tác phẩm ta có thể hiểu được nội dung chính của bài, những tình tiết, ý nghĩa trong bài ảnh hưởng đến quá trình phân tích nhân vật. 

Bước 2: Tìm hiểu khái niệm nhân vật là gì? Tầm quan trọng của việc phân tích nhân vật? 

+ Nhân vật là con người, là chủ thể chính của tác phẩm, đây là nơi bộc lộ cảm xúc, tiếng nói, suy nghĩ của tác giả

+ Có thể trích dẫn các lý luận văn học/ nhận định liên quan đến nhân vật để làm rõ hơn về tầm quan trọng của nhân vật: 

+ "nhân vật là phương tiện để phản ánh đời sống, khái quát hiện thực. Chức năng của nhân vật là khái quát những quy luật của cuộc sống và của con người, thể hiện những hiểu biết, những ước mơ, kì vọng về đời sống”

+ "Hình tượng nhân vật được sinh ra từ tâm trí của nhà văn nhưng chỉ thực sự sống bằng tâm trí của người đọc."

+   “Văn học và đời sống là hai vòng tròn đồng tâm mà tâm điểm của nó chính là con người” (Nguyễn Minh Châu).

Bước 3: Đi sâu vào phân tích nhân vật trong tác phẩm

- Miêu tả ngoại hình, những đặc điểm bên ngoài, sơ lược về nhân vật để người đọc có thể nắm bắt kĩ hơn về nhân vật ấy.

- Miêu tả về tính cách, suy nghĩ, tâm tư tình cảm của nhân vật thông qua các hoạt động, sự kiện tiêu biểu diễn ra trong tác phẩm.

+ Nhân vật đó xuất hiện lần đầu trong tác phẩm như thế nào?

+ Liệt kê các chi tiết miêu tả nội tâm, hoạt động của nhân vật

+ Ngôn ngữ, cách trò chuyện, giao tiếp của nhân vật này với các nhân vật khác trong chuyện.

Ví dụ: Khi phân tích nhân vật Chí Phèo, để làm rõ hình tượng nhân vật ban đầu ta sẽ nói sơ lược về ngoại hình, tính cách nhân vật ấy: Chí Phèo được dân làng gọi là “con quỷ dữ của làng Vũ Đại”, hắn có khuôn mặt hung dữ, chuyên đi cướp bóc của dân lành. Chí có cái nghề rạch mặt ăn vạ, bản thân Chí bị loài người xa lánh, không ai dám lại gần. Nhưng sự xuất hiện của Thị Nở đã làm cho Chí thay đổi, Chí muốn trở về với thế giới loài người, được sống những ngày tháng hạnh phúc bên Thị, lúc này Chí biết rằng trong hắn đang có một khát khao mãnh liệt, đó chính là làm một người lương thiện. 

- Phân tích các sự việc liên quan đến hành động, suy nghĩ của nhân vật để xem từ đó bộc lộ nên nét tính cách gì của nhân vật.

Ví dụ: Các hành động, suy nghĩ của Chí sau khi thức dậy vào buổi sáng hôm sau để thấy được Chí đang dần dần thức tỉnh, hành động Chí đâm Bá Kiến đã cho thấy Chí giờ đây không còn là con quỷ dữ của làng Vũ Đại nữa. 

Bước 4: Rút ra ý nghĩa của nhân vật

Nhân vật này mang đến thông điệp gì cho tác phẩm, cho người đọc? 

Cần phân tích được nhân vật nàycó thể đại diện cho một hình ảnh nào đó, ý nghĩa, thông điệp tích cực mà tác giả muốn gửi gắm, hướng người đọc đến những suy nghĩ tốt đẹp.