Đọc hiểu Mắt sói (Ngữ văn 8 Kết nối tri thức)

Tổng hợp kiến thức trọng tâm của tác phẩm Mắt sói bao gồm Giới thiệu tác giả - tác phẩm, bài soạn, sơ đồ tư duy tác phẩm Mắt soi - SGK Ngữ Văn 8 Kết nối tri thức.

A. Tác giả - Tác phẩm Mắt sói

I. Tác giả

1. Tiểu sử

- Đa-ni-en Pen-nắc (Daniel Pennac) là một nhà văn đại tài người Pháp

- Ông sinh năm 1944. 

- Anh ấy đã trải qua phần lớn thời thơ ấu của mình ở Châu Phi trước khi gia đình anh ấy chuyển đến Pháp khi anh ấy 12 tuổi.

- Sau khi hoàn thành chương trình học của mình, Pennac làm giáo viên dạy văn học Pháp tại một trường trung học cơ sở ở Paris. 

- Sau đó, ông trở thành một nhà văn toàn thời gian, và cuốn tiểu thuyết đầu tiên của ông, "Au Bonheur des Ogres," được xuất bản năm 1985.

2. Tác phẩm tiêu biểu

- Sự đa dạng trong trải nghiệm cuộc sống chuyển đổi liên tục đã trở thành nguồn cảm hứng quan trọng cho sáng tác của Đa-ni-en Pen-nắc.

- Ông đã gặt hái thành công trong nhiều thể loại văn học như tiểu luận, tự truyện, tiểu thuyết, truyện tranh và kịch bản phim.

- Một số tác phẩm nổi tiếng viết cho thiếu nhi của ông đã được dịch sang tiếng Việt: Cún bụi đời (1982), Mắt sói (1984), Nỗi buồn thời cắp sách (2007),...

- Và trong số đó, tác phẩm "Mắt sói" đã trở thành một trong những kiệt tác văn học thiếu nhi của Pháp và đã được dịch sang nhiều ngôn ngữ trên toàn thế giới.

II. Tác phẩm

1. Thể loại

Tác phẩm thuộc thể loại truyện ngắn

2. Bố cục

- Truyện ngắn được chia làm 4 chương với nội dung khác nhau:

+ Chương 1: Cuộc gặp gỡ của Phi Châu và Sói Lam.

+ Chương 2: Tái hiện câu chuyện của gia đình Sói Lam.

+ Chương 3: Hành trình mưu sinh nhọc nhằn trên khắp châu Phi.

+ Chương 4: Gia đình Phi Châu chuyển đến thành phố và cha Bia được làm việc trong sở thú.

3. Nội dung chính

"Mắt sói" là một tiểu thuyết ngắn với bốn chương. Chương 1 mô tả cuộc gặp gỡ đầy kỳ lạ giữa Phi Châu, cậu bé, và Sói Lam trong khu vườn bách thủ. Dưới ánh mắt duy nhất, con sói và cậu bé liếc nhau trong khu vườn yên tĩnh và hoang dại. Chương 2 là câu chuyện về Sói Lam và lịch sử gia đình sói được hiện lên qua ánh mắt của nó khi Phi Châu nhìn sâu vào đó. Câu chuyện được kể từ ngôi thứ ba, nhưng đôi khi chuyển sang ngôi thứ nhất qua lời kể của Sói Lam. Sói Lam kể về những cuộc trốn chạy khỏi cuộc săn đuổi của gia đình sói tại vùng Bắc Cực lạnh giá và xa xôi. Chương 3 xoay quanh Phi Châu và cuộc hành trình gian khổ trên châu Phi khi Sói Lam nhìn sâu vào mắt cậu bé và câu chuyện của nó hiện ra. Sau một vụ tai nạn xe buýt, Phi Châu được mẹ Bia và cha Bia cứu sống, chăm sóc và sống cùng họ ở Châu Phi Xanh. Cuối cùng, chương 4 kể về việc gia đình Phi Châu chuyển đến thành phố và gặp lại những người bạn tại sở thú.

4. Đặc sắc nghệ thuật

- Sử dụng đặc sắc nghệ thuật miêu tả nhân vật

- Xây dựng cốt truyện thú vị, cuốn hút, có tính liên kết giữa các chương trong tác phẩm

B. Soạn bài Lá cờ thêu sáu chữ vàng

Câu 1. Tác phẩm Mắt sói có cốt truyện đa tuyến với kiểu truyện lồng truyện, tức là một hoặc nhiều câu chuyện được kể lại trong một câu chuyện khác. Hãy đọc kĩ phần tóm tắt tác phẩm và chỉ ra cốt truyện đa tuyến đó.

Trả lời:

- Tác phẩm "Mắt sói" thể hiện một cốt truyện đa tuyến, với cách kể lồng nhau.

+ Truyện được kể theo nhiều góc nhìn, không gắn kết với một người kể duy nhất, và trong đó còn có việc sử dụng quan sát quá khứ - hiện tại - tương lai.

+ Truyện ngắn còn có nhiều cốt truyện xen kẽ. Cốt truyện chung xoay quanh cuộc gặp gỡ hài hước và thú vị giữa Sói Lam và Phi Châu trong sở thú, khi cả hai nhìn vào mắt nhau, họ thấy được cuộc sống của đối phương. Các cốt truyện riêng được kết hợp vào cốt truyện chung này bao gồm hai phần: Một là khi Phi Châu nhìn sâu vào mắt Sói Lam, cậu bé trở thành chứng kiến cuộc sống của Sói Lam, và phần còn lại là khi Sói Lam nhìn sâu vào mắt Phi Châu và cũng trở thành chứng kiến cuộc sống của cậu bé.

=> Tác phẩm này thực sự là một tác phẩm đa tuyến hấp dẫn.

Câu 2. Cậu bé Phi Châu nhìn vào mắt sói và nhận ra những điều gì? Trong mắt sói, câu chuyện nào đã hiện lên?

Trả lời:

- Khi Phi Châu nhìn vào mắt sói, cậu nhận ra rằng:

+ Con ngươi màu đen ấy chính là một con sói mẹ đang nằm cuộn tròn, xung quanh có bầy con nhỏ, đó chính là mẹ và anh em của sói.

+ Sói từng sống trong một nơi lạnh giá nhưng hạnh phúc bên gia đình của mình.

+ Sự yên bình của gia đình sói bị phá vỡ khi một đám thợ săn đi săn lùng để bắt cả gia đình sói.

+ Sói yêu thương em của nó một cách sâu sắc, và vì em mà sói bị bắt và bị chia cắt xa gia đình.

- Trong mắt sói, câu chuyện hiện lên là chính sói đã cứu em Ánh Vàng khỏi những kẻ săn bắn.

Câu 3. Theo dõi phần (2) thuộc Chương 2 và cho biết Sói Lam đã cứu Ánh Vàng như thế nào. Qua hành động đó, em hãy nhận xét về tính cách nhân vật Sói Lam.

Trả lời:

- Cách mà Sói Lam đã cứu Ánh Vàng:

+ Khi nhìn thấy em mình bị thợ săn treo lơ lửng trên một tấm lưới cao trên, Sói Lam không ngần ngại “bay lên làn không khí bỏng rát trên đám lửa, trên những con người (mặt họ đỏ lừ vì khói lửa), bay trên cả bao lưới!”

+ "Nó cắn đứt sợi dây bằng răng và la lớn - Hãy chạy đi, Ánh Vàng!"

+ Sói Lam để cho em mình chạy trốn và đẩy hai con chó săn của thợ săn vào ngọn lửa.

+ Ánh Vàng nhảy lên và chạy thoát vào bóng đêm, trong tiếng súng vang lên từ các thợ săn.

+ Sự vui mừng không kéo dài lâu, Sói Lam bị một gã lớn như con gấu cầm cây bốc cháy đánh vào đầu.

- Tính cách của nhân vật Sói Lam:

Sói Lam thực sự là một người anh yêu thương em gái, cùng với sự thông minh và dũng cảm vô cùng. Khi nhận được tin em mình đang gặp nguy hiểm, nó không do dự mà ngay lập tức lao vào để cứu em. Đến nơi, khi chứng kiến em bị bắt, nó tỏ ra nhanh trí và dũng cảm, liền lao vào giải thoát em, sẵn sàng đánh lạc hướng để em có thể thoát thân. Dù kết quả cuối cùng là Sói Lam bị đánh hạ và mất ý thức, nhưng nó vẫn cảm thấy vui mừng vì đã thành công trong việc cứu em. Sói Lam là một người anh yêu thương và dũng cảm không đối thủ.

Câu 4. Sói Lam nhìn vào mắt Phi Châu và nhận ra những điều gì? Trong mắt cậu bé, kí ức nào đã hiện lên?

Trả lời:

- Sói Lam nhìn sâu vào mắt Phi Châu và nhận ra một bóng tối bao trùm một con đường hầm đổ sụp dưới lòng đất. Trong tích tắc, không còn tia nắng nào chiếu sáng. Mọi thứ trở nên tối om, nó không thể nhìn thấy gì ngay cả đầu ngón chân. Thời gian dường như kéo dài hàng năm khiến nó mất đi sự cảm nhận về thời gian. Cho đến khi giọng của Phi Châu vang lên gọi nó, Sói Lam mới trở lại với kỷ niệm đầu tiên của cậu bé.

- Trong ánh mắt cậu bé, kí ức hiện lên về cuộc hành trình từ châu Phi hiện lên, khi chiến tranh buộc cậu phải rời xa quê hương và được một phụ nữ tốt bụng giúp đỡ để đi cùng Lão Toa, một người buôn lái, trốn khỏi vùng đất xa xôi. Trong cuộc hành trình này, Phi Châu đã trở thành bạn thân với lạc đà Hàng Xén. Dù Lão Toa đã nhiều lần muốn bỏ rơi cậu giữa đường, Hàng Xén luôn kiên quyết không chịu đi nếu không có cậu. Tuy nhiên, ở một thành phố lớn, họ đã lạc mất nhau do Lão Toa đã bán Hàng Xén đi một nơi khác và bán Phi Châu cho vua Dê. Tại triều đình vua Dê, Phi Châu nhờ vào tình yêu động vật và sự thông minh của mình, cậu đã trở thành một người chăn dê và cừu giỏi, và còn kết thân với một con báo, cùng nhau chăm sóc đàn dê và cừu.

Câu 5. Nêu cảm nhận của em về nhân vật Phi Châu. Chỉ ra những chi tiết giúp em có cảm nhận đó.

Trả lời:

Nhân vật Phi Châu là một cậu bé đáng yêu và bất hạnh, nhưng vô cùng thông minh và yêu thương động vật. Tuy bị mất gia đình và phải lang thang vì chiến tranh, nhưng Phi Châu vẫn tỏ ra lạc quan và có tinh thần quý giá. Cậu bé dễ dàng hòa nhập với Sói Lam và khám phá quá khứ của mình. Ngoài ra, cậu còn trở thành bạn thân của lạc đà Hàng Xén và Báo. Vua Dê đã ngạc nhiên khi Phi Châu thông minh và giỏi chăn dê và cừu làm việc tận hai năm, trong khi thường chỉ có thời gian ngắn. Mặc dù cuộc sống của Phi Châu khó khăn và mồ côi, nhưng cậu luôn lạc quan, không biểu lộ sự buồn bã hay than trách. Cậu dễ dàng thích nghi với môi trường mới và tìm niềm vui từ việc kết bạn với các loài động vật. Phi Châu là một cậu bé đáng quý, mang trong mình nhiều phẩm chất mà chúng ta cần học hỏi.

Câu 6. Nhận xét về nghệ thuật kể chuyện trong tác phẩm.

Trả lời:

Tác phẩm Mắt Sói sử dụng nghệ thuật kể truyện độc đáo và sáng tạo. Với cốt truyện lồng truyện, nhà văn Daniel Pennac tạo ra sự hứng thú cho người đọc và cho phép nhìn câu chuyện từ nhiều góc độ. Bằng ngôn ngữ trong sáng và phù hợp với tuổi trẻ, tác giả tái hiện cảm xúc vui buồn trong truyện. Điều này đã thu hút sự yêu thích của độc giả, biến Mắt Sói trở thành một trong những cuốn sách được ưa chuộng dành cho thiếu nhi.

Câu 7. Theo em, qua câu chuyện của Sói Lam và cậu bé Phi Châu, tác giả muốn ca ngợi hay phê phán điều gì? Câu chuyện đã tác động đến suy nghĩ và tình cảm của em như thế nào?

Trả lời:

Theo quan điểm của tôi, qua câu chuyện về Sói Lam và cậu bé Phi Châu, tác giả muốn ca ngợi tình yêu thương đối với động vật như Phi Châu, tình yêu gia đình như Sói Lam, và tình bạn trong sáng và không phân biệt loài như giữa Phi Châu và các loài động vật. Câu chuyện đã tác động mạnh đến suy nghĩ và tình cảm của tôi. Qua truyện, tôi nhận ra rằng không chỉ con người có nội tâm phong phú và tình cảm sâu sắc, mà cả những loài động vật cũng vậy. Chúng ta cần biết trân trọng và yêu thương động vật, sống hòa thuận với chúng, không săn bắt và làm tổn thương môi trường tự nhiên của chúng. Hơn nữa, mở lòng để làm quen với những người bạn mới, có bạn bên cạnh để chia sẻ niềm vui và nỗi buồn là một điều tuyệt vời mà chúng ta cần thực hiện.

---------------------------------- 

Trên đây Topbee đã mang tới cho các bạn những kiến thức tổng hợp về tác giả -  tác phẩm, bài soạn, sơ đồ tư duy của văn bản Mắt sói. Những câu trả lời dựa trên ngữ liệu văn bản, được chắt lọc kỹ càng đảm bảo chính xác nhất. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này, chúc các bạn học tốt.