Phân tích bài thơ Cuối thu của Hàn Mặc Tử

Khi thưởng thức những bài thơ của Hàn Mặc Tử, người đọc sẽ được truyền cảm giác yêu thương mãnh liệt mà ông dành cho cuộc sống, thiên nhiên và con người. Tình yêu này rộng lớn và đam mê đến mức gây đau đớn. Hãy cùng Phân tích bài thơ Cuối thu của Hàn Mặc Tử dưới đây để hiểu thêm về những gì mà tác giả muốn truyền đạt nhé!

Dàn ý Phân tích bài thơ Cuối thu của Hàn Mặc Tử

A. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Hàn Mặc Tử

- Giới thiệu tác phẩm Cuối thu

B. Thân bài:

- Khổ thơ đầu:

+ Những hình ảnh tươi đẹp và đan xen chúng với nhau để gợi lên một cảm giác sâu sắc và lôi cuốn

+ Suy ngẫm và tìm hiểu sự đa dạng và ý nghĩa của cuộc sống.

- Khổ thứ 2:

+ Hàn Mặc Tử sử dụng hình ảnh mây và sao để tạo nên một không gian tình cảm u buồn và cô đơn.

+ Sự đau đớn và nỗi lưu luyến, những khát khao tìm kiếm ý nghĩa và sự bình yên

- Khổ thứ 3: 

+ Nỗi cô đơn hoang vắng

+ Cảm giác sâu sắc và tâm trạng u sầu

- Khổ thứ 4: 

+ Sự bệnh tật và những cảm giác trước cái chết tiếp tục ăn mòn từng ngày con người ấy

+ Sự trong sáng và trinh bạch vẫn đang bị giam cầm, đợi ngày tái sinh với vẻ đẹp và tinh khiết giữa cuộc sống.

C. Kết bài: 

- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật

Phân tích bài thơ Cuối thu của Hàn Mặc Tử

      Trong cuộc đời của mình, nhà thơ Chế Lan Viên đã từng khẳng định rằng: "Không có ai trước, không có ai sau, Hàn Mặc Tử là một ngôi sao chổi vụt qua bầu trời Việt Nam, mang theo một đuôi sáng lấp lánh, rực rỡ không ngừng". Thực sự, trong thế giới của thơ mới, Hàn Mặc Tử là một nhà thơ có tài năng đa dạng, sáng tạo và bí ẩn. Ngoài những bài thơ điên loạn, say đắm và siêu thực, ông còn sở hữu một giọng thơ trữ tình, tình cảm và sâu sắc, thể hiện sự yêu thương cuồng nhiệt đối với cuộc sống và khao khát tình yêu của con người, tràn đầy sự hăng say và cống hiến. 

      Đọc những bài thơ của Hàn Mặc Tử, có những lúc ta cảm thấy xao xuyến đến kinh ngạc với cách diễn đạt đậm chất phương Đông, vừa nhẹ nhàng và tinh tế. Thơ ông không bắt buộc người đọc phải chia sẻ cảm nhận của ông, mà chỉ sử dụng từ ngữ như một công cụ kỹ thuật để mở ra những khía cạnh tưởng tượng độc đáo, gợi lên những cảm xúc riêng tư trong lòng mỗi người. Trong tập thơ Mật đắng, Hàn Mặc Tử đã viết bài Cuối thu dành tặng cho người bạn thân thiết và ngưỡng mộ của mình, Chế Lan Viên. Chính Chế Lan Viên đã nhận định rằng: "Việc tiếp nhận những tác phẩm như của Hàn Mặc Tử sẽ làm cho trái tim chúng ta trở nên nhân đạo hơn, tâm trí chúng ta linh hoạt và mở rộng hơn, và cái nhìn của chúng ta sẽ không còn đơn giản mà trở nên đa dạng và phong phú hơn".

      Bài thơ được mở đầu với một khoảng không gian bầu trời bao la, rộng lớn, mềm mại và thướt tha như một dải lụa:

Lụa trời ai dệt với ai căng,

Ai thả chim bay đến Quảng Hàn,

Và ai gánh máu đi trên tuyết,

Mảnh áo da cừu ngắm nở nang.

     Trong bốn câu thơ ngắn gọn, ông khéo léo kết hợp những hình ảnh tươi đẹp và đan xen chúng với nhau để gợi lên một cảm giác sâu sắc và lôi cuốn. Hình ảnh "Lụa trời ai dệt với ai căng" tạo ra một hình ảnh tưởng tượng về sự dệt và căng của chiếc lụa trên bầu trời. Đó là sự tương phản giữa cái đẹp và sự khổ đau, hay sự kết hợp của các yếu tố tương phản trong cuộc sống. “Chim bay” tạo ra một bức tranh lãng mạn và huyền ảo về việc thả chim bay về một nơi xa xăm, đó chính là Quảng Hàn. Nó tượng trưng cho sự tự do và mong muốn bay cao trong cuộc sống, một khát vọng không giới hạn và mở rộng. "Và ai gánh máu đi trên tuyết" đưa chúng ta đến một hình ảnh mạnh mẽ và đáng nghi ngờ. Nó nhấn mạnh sự đau khổ và nỗ lực của một người nào đó, đấu tranh và vượt qua những khó khăn, đến mức máu đổ trên tuyết. Mảnh áo da cừu mở ra như hoa nở nang, tạo nên một cảm giác mềm mại và thú vị. Những hình ảnh tượng trưng và sự phối hợp khéo léo của chúng mang đến một trạng thái tâm trạng và cảm xúc sâu sắc, khiến người đọc suy ngẫm và tìm hiểu sự đa dạng và ý nghĩa của cuộc sống.

      Những sáng tác của Hàn Mặc Tử rực rỡ sự chảy tràn của những mạch ngầm đau thương và biệt li, khiến chúng bộc lộ rõ nét qua những câu thơ tiếp theo:

Mây vẽ hằng hà sa số lệ,

Là nguồn ly biệt giữa cô đơn.

Sao không tô điểm nên sương khói,

Trong cõi lòng tôi buổi chập chờn.

      Bằng cách diễn tả mây vẽ hằng hà, ông đưa ra một hình ảnh mơ hồ, tượng trưng cho những dấu vết của thời gian và sự xa cách. Những vệt sa số lệ của mây biểu hiện sự chia ly và cô đơn, tạo nên một cảm giác tương phản và đau đớn. Tác giả đặt ra câu hỏi "Sao không tô điểm nên sương khói?" để tạo ra một sự trầm tư và thất vọng. Sương khói được coi là biểu tượng của sự mờ mịt, không rõ ràng và thất thường. Ông cho rằng tại sao không có những điểm nhấn, những điều đẹp đẽ để làm phần nào xoa dịu nỗi buồn và sự chập chờn trong tâm hồn của mình. Với những từ ngữ đơn giản và tinh tế, Hàn Mặc Tử đã tạo ra một khung cảnh tâm trạng và cảm xúc sâu sắc. Khổ thơ này thể hiện sự đau đớn và nỗi lưu luyến, cũng như những khát khao tìm kiếm ý nghĩa và sự bình yên trong cuộc sống.

      Ánh lên cảnh vật trước mắt, nỗi cô đơn hoang vắng trong lòng tỏa sáng:

Đây bãi cô liêu lạnh hững hờ,

Với buồn phơn phớt, vắng trơ vơ.

Cây gì mảnh khảnh run cầm cập,

Điềm báo thu vàng gầy xác xơ.

      Một không gian tĩnh lặng và u ám, mang đến cảm giác cô đơn và hoang vắng. Bằng cách sử dụng những từ ngữ như "cô liêu", "buồn phơn phớt" và "vắng trơ vơ", ông miêu tả một bãi cảnh vật trống rỗng và lạnh lẽo. Hàn Mặc Tử tạo ra một hình ảnh nhẹ nhàng và mong manh. Cây, một biểu tượng của sự sống và sự kiên cường, được miêu tả như mảnh khảnh và run rẩy, như thể nó cũng chịu đựng sự cô đơn và uất ức. Điềm báo thu vàng trở thành một biểu tượng cho sự mỏng manh và tàn phai của thời gian, cùng với sự tàn lụi và khắc nghiệt trong cuộc sống. Thông qua những hình ảnh tượng trưng này, tạo nên một cảm giác sâu sắc và tâm trạng u sầu, mời gọi người đọc suy ngẫm về sự tạnh một mình và sự không thể tránh khỏi của cuộc sống.

Thu héo nấc thành những tiếng khô.

Một vì sao lạ mọc phương mô?

      Liệu tất cả điều đó có phải do cái não nùng của thiên nhiên hay chính sự gầy mòn đang diễn ra ngay trong cơ thể của nhà thơ? Bệnh tật và những cảm giác trước cái chết tiếp tục ăn mòn từng ngày con người ấy, làm cho thi sĩ trở nên yếu đuối hơn, tàn phai đi, như những "tiếng khô" khẽ thấp. Những mạch ngầm đau thương hiện lên rõ ràng và cảm xúc thấu đáo! Điều này chỉ khiến ta nhận ra rằng không thể sử dụng lý thuyết thông thường để hiểu rõ ý nghĩa và giải thích một bài thơ, chẳng hạn như thơ của Hàn Mặc Tử. Ta cần đi sâu hơn, xem xét từng góc khuất tối tăm, không chỉ những góc khuất được che đậy bởi những câu chữ, mà còn những góc khuất tối tăm trong tâm hồn của nhà thơ. Chỉ khi ta làm như vậy, ta mới có thể hiểu một phần nào những tình cảm, cảm xúc mà nghệ sĩ truyền tải qua bài thơ của mình.

      Tuy nhiên, "người thơ" đó vẫn chưa được hiện hình, điều này được thể hiện qua hai câu thơ cuối cùng:

"Người thơ chưa thấy ra đời nhỉ
Trinh bạch ai chôn tận đáy mồ?"

       Sự trong sáng và trinh bạch vẫn đang bị giam cầm bên trong cơ thể, chôn sâu dưới đáy mồ, đợi ngày tái sinh với vẻ đẹp và tinh khiết giữa cuộc sống. Người viết thơ hiện tại dường như đối lập hoàn toàn với người gánh máu đã được đề cập ở khổ thơ trước đó. Họ không còn mang trọng lượng những nỗi đau khổ, mà trở nên nhẹ nhàng, trong sạch và cao quý giữa cuộc sống.

       Bài thơ “Thu Cuối” của Hàn Mặc Tử mang đến cho người đọc một giá trị nội dung sâu sắc. Từ những yếu tố trong sáng và thuần khiết nhất cho đến những yếu tố quái dị, u ám và buồn bã, bài thơ khám phá và tái hiện một tầng tầng lớp lớp của sự phong phú và phức tạp trong tự nhiên và cuộc sống. Ông đã khéo léo sắp xếp những hình ảnh, từ ngữ và cảm xúc để tạo ra một tác phẩm gợi mở, đa chiều và đầy mê hoặc. Và cũng thông qua tác phẩm này, người đọc trải qua những trạng thái cảm xúc đa dạng về thiên nhiên và con người trong những ngày cuối cùng của mùa thu.

---------------------------------- 

Trên đây Topbee đã mang tới cho các bạn mẫu bài văn tham khảo Phân tích bài thơ Cuối thu của Hàn Mặc Tử. Bằng những hình ảnh, từ ngữ, cảm xúc của mình, nhà thơ đã mang đến cho người đọc  sự phong phú và phức tạp trong tự nhiên và cuộc sống.