Phân tích bài thơ Thà Đui của Nguyễn Đình Chiểu

Cụ Đồ Chiểu được xem là nhà thơ của mảnh đất Nam Bộ. Chuyên sáng tác những tác phẩm về đề tài cuộc sống, cuộc đấu tranh của con người Nam Bộ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, cụ Đồ được nhân dân yêu quý vì phẩm chất, tài năng. Với ngòi bút “Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm/ Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà” cụ Đồ cũng được đánh giá là ngòi bút sắc sảo, yêu nước với tinh thần nhiệt huyết, quyết không khoan nhượng với kẻ thù. Phân tích bài thơ Thà Đui của Nguyễn Đình Chiểu - một trong những bài thơ xuất sắc của cụ chúng ta sẽ làm sáng tỏ được điều này.

Dàn ý phân tích bài thơ Thà Đui của Nguyễn Đình Chiểu

1, Mở bài.

- Giới thiệu tác phẩm và tác giả, hoàn cảnh sáng tác.

- Khái quát chung về giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

2, Thân bài.

- Phân tích đề tài, chủ đề, tư tưởng, nhan đề của bài thơ.

- Phân tích những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài thơ.

+  Nội dung: phê phán những sự chướng tai gai mắt trong cuộc đời, khẳng định cốt cách và tấm lòng trong sáng, chí khí của người quân tử.

+ Nghệ thuật: biện pháp điệp ngữ, so sánh, ẩn dụ, từ ngữ đậm chất Nam Bộ.

3, Kết bài.

- Khẳng định giá trị của bài thơ, tài năng của Nguyễn Đình Chiểu.

Phân tích bài thơ Thà Đui của Nguyễn Đình Chiểu

    Là ngôi sáng sao sáng chói trên bầu trời văn học Việt Nam, Nguyễn Đình Chiểu đã để lại một sự nghiệp thơ ca đồ sộ. Với hàng trăm bài thơ, các tác phẩm văn tế… tất cả đều mang đậm màu sắc vùng miền quê hương cụ, thể hiện con người tác giả bất hạnh nhưng luôn có nghị lực sống phi thường. Vượt lên trên những sự thiệt thòi của bản thân, Nguyễn Đình Chiểu chọn cho mình lối sống thanh cao, giữ trọn phẩm chất của người quân tử. Bài thơ Thà đui đã thể hiện nỗi lòng, tâm tư ấy của tác giả.

    Bài thơ Thà đui nghĩa là thà bị mù (đui là mù, tiếng địa phương Nam Bộ) tức là chấp nhận là kẻ mù mắt còn hơn người sáng mắt. Kẻ mù nhưng tâm hồn trong sáng không bị vấy bẩn bởi những thói hư, tật xấu, những sự nghiệt ngã trong cuộc đời. Đui nhưng giữ trọn phẩm chất thanh cao của người quân tử còn hơn những kẻ sáng mắt xấu xa, đớn hèn… Thà đui tức là chấp nhận một cách tự nguyện, không oán trách, không phàn nàn. Soi lại cuộc đời của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu chúng ta cũng thấy rõ điều này. Mất đi đôi mắt từ năm 20 tuổi, tai hoạ và biến cố liên tiếp ập đến thế nhưng cụ Đồ Chiểu vẫn sống bằng tất cả nghị lực và cống hiến trọn vẹn cho cuộc đời. Không một lời than vãn, oán trách cho số phận. Nghị lực sống ấy thật phi thường.

Thà đui mà giữ đạo nhà

Còn hơn có mắt ông cha không thờ

    Hai câu thơ đầu tác giả đã đưa ra một quan niệm sống “thà đui mà giữ đạo nhà”. Đạo nhà ở đây chính là những thước đo khuôn phép chuẩn mực của gia đình, xã hội. Chúng ta có thể hiểu đạo nhà tức là con phải thờ mẹ, kính cha, vợ chồng thì phải chung thuỷ, thương yêu nhau. Cụ Đồ nhấn mạnh thà bị đui mù nhưng đạo nhà mình vẫn giữ trọn, vẫn thờ mẹ, kính cha, giữ trọn đạo hiếu với cha mẹ. Còn hơn những kẻ mắt sáng nhưng ông cha không thờ, không giữ trọn đạo hiếu của mình. Chữ hiếu vốn là điều quan trọng nhất của bất kỳ con người nào. Khổng Tử đã dạy “Hiếu thảo là nguồn gốc của Đạo Đức”. Nếu không có lòng hiếu thảo thì con người coi như không có đạo đức. Vi thế nên những kẻ sáng mắt, được nhìn rõ cuộc đời nhưng tâm gian tà, chữ hiếu không giữ trọn thì thật đáng chê trách.

    Những câu thơ tiếp theo Nguyễn Đình Chiểu tiếp tục chỉ ra những điều mình làm được, giữ được “thà đui” để so sánh với những cái chưa làm được của những kẻ sáng mắt. Từ đó thấy được tấm lòng, cốt cách và phẩm chất của con người cụ.

Dầu đui mà khỏi danh nhơ

Còn hơn có mắt ăn dơ tanh rình

Dầu đui mà đặng trọn mình

Còn hơn có mắt đổi hình tóc râu

    Những câu thơ đã tố cáo hiện thực xấu xa của xã hội có những kẻ sáng mắt nhưng bẩn thỉu, đớn hèn, đổi trắng thay đen, làm việc ác mà không từ thủ đoạn nào. Cụ khẳng định mình thà đui nhưng vẫn giữ tấm lòng trung hiếu son sắt, đặng trọn mình cho dân, cho nước. Dẫu bị đui, không nhìn thấy ánh sáng nhưng tâm luôn trong sạch và vẫn là một người giúp ích cho cuộc đời. Thực tế cuộc đời của cụ Chiểu đã chứng minh điều đó. Mù mắt, sức khỏe yếu nhưng cụ vẫn dạy học, sáng tác thơ ca và tiếp thêm sức mạnh cho nhân dân Nam Bộ trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Đó là những điều đáng quý trong cốt cách của cụ Đồ Chiểu.

    Bằng việc sử dụng phép so sánh giữa thà đui và mắt sáng, Nguyễn Đình Chiểu đã tố cáo những thói hư, tật xấu những sự ngang trái trong cuộc đời. Qua đó khẳng định tấm lòng và cốt cách trong sáng của cụ Đồ trước vòng danh lợi. Dẫu tàn nhưng không phế, cuộc đời lao động không mệt mỏi của cụ Đồ chính là tấm gương sáng để thế hệ trẻ chúng ta học tập, noi theo.

----------------------------------------------------

Trên đây là hướng dẫn Phân tích bài thơ Thà Đui của Nguyễn Đình Chiểu. Hy vọng bài viết trên của Topbee sẽ giúp ích các em trong quá trình làm bài và ôn luyện. Chúc các em học tốt môn Văn!